TECNOLOGIA
E no tabata tin color, ni potret, ni video. Tampoco e tabata tin grafico of animacionnan. Solamente texto, hipertexto y un conhunto algo confuso di menu. Hopi lo bisa cu e no tabata sirbi.
Pero danki na e prome WWW cu awe nos por puntra Google cualkier duda cu nos por tin, uza Facebook y tin acceso na miyones di portalnan.
E World Wide Web (the Web) a nace den e CERN, e Centro Europeo di Fisica Nuclear, na Ginebra (Suiza), crea door di e ingeniero y fisico Britanico Tim Berners-Lee como un sistema di intercambio di datonan entre e 10.000 cientificonan cu tabata traha den e institucion.
Awe e ta un red inabarcabel y intangibel di documento, imagen y protocolonan di e red di informacion cu ta crece cu pasonan di gigante.
Dia 12 di maart el a cumpli 30 aña di su creacion. Tabata e dia cu Berners-Lee a describi e protocolo di transferencia de hipertexto cu cual a crea e prome web: “Information Management: A Proposal”.
Mas di un aña despues, dia 20 di december di 1990, a wordo publica den CERN pa prome biaha y pafo di esaki na augustus 1991.
PONIENDO TUR COS DEN CONTEXTO:
Den e epoca ainda no tabata conoce ni Windows ni Google Chrome y e poco computernan personal cu tabata tin ariba e mercado tabata funciona di un manera compleho y poco visual. Internet tabata sirbi solamente pa uza email y manda file. Y e conexionnan tabata analogico, cual tabata nifica cu pasenshi tabata necesario pa download e informacion.
Efectonan di velocidad
Pa esunnan cu tabata custumbra na nabega riba e red cu speed 3G y 4G ta incomprendibel pa internet ta “hang” na mita di un pelicula, bay bek na e epoca caminda cue prome web por ta un berdadero ehercicio di tolerancia na e frustracion.
E evolucion rapido di e tecnologia cu ta haci e posibel internet ta haci cu nos ta lubida facilmente con e prome versionnan di e web tabata ta y su textbox gris.
E web a cambia hopi desde e tempo ey: HTML a crece, HTTP a evoluciona y e browsernan a bira moderno.
Talbes un di e prome cosnan cu ta yama atencion ta e prome biaha cu ta accede na dje, ta cu no tabata tin un adressbar. Tampoco imagen ni zonido.
E historia curioso di e prome potret cu a keda publica ariba internet.
E hefe di Berners-Lee e tempo ey, Mark Sendall, ta describi e proyecto como un propuesta “vago pero emocionante”.
Mas despues, na 1994, Berners-Lee lo crea e World Wide Web Consortium (W3C), pa mantene standardnan comun den e funcionamento di e red.
Y na 1998 el a reflexiona riba e proceso cu a yud’e den crea esaki cu e palabranan: ” Si bo ta kere cu nabega door di hipertexto ta leuk, ta pasobra cu nunca bo a purba skirbinan”.
“E prome web tabata un arkitectura simpel di cliente-server, algun link y un marco temporal di seis luna”, CERN ta splica ariba su website.
Si bo kier test bo mes y wak e web rudimentario, bo por haci esaki danki na un proyecto cu a wordo elabora pa un grupo di desaroyadonan y diseñadornan di e CERN.
Pa conmemora e tres decadanan di e vida di WWW, cientificonan a crea un version di e protocolo original unda cu por accede a traves di e cualkier browser moderno.
“Click pa drenta den dje y (corda cu bo mester click dos biaha ariba e linknan”, e ta recomenda.
WEB/INTERNET
Hopi hende ta confundi e web cu internet. Pero internet ya caba tabata existi prome cu e web. Normalmente, ora cu bo bishita un pagina web, e adres ta cuminsa cu tres letter: www. Ta e afkorting pa World Wide Web (of web).
E ta existi desde 1989, ora cu e fisico di CERN (Centro Europeo di Fisica Nuclear) yama Tim Berners-Lee a presenta su prome propuesta pa e web, un invento cu lo cambia mundo por completo. Dia 12 di maart el a cumpli 30 aña di su creacion. Tabata e dia cu Berners-Lee a describi e protocolo di transferencia de hipertexto cu cual a crea e prome web: “Information Management: A Proposal”.
Na september di 1990 e prome computernan a yega y pa Pasco di e aña ey, e World Wide Web ya caba tabata completamente bibo y activo.
Esaki tabata posibel danki na un invento anterior: internet.
Internet tabata existi prome cu e web
Internet ta un red inmenso di computernan rond mundo conecta entrenan.
En cambio, e web (World Wide Web) ta un coleccióon enorme di paginan cu ta es una enorme coleccion di pagina cu ta descende riba e red aki di computer.
Dus, ora cu bo ta nabega a traves di bo celular of computer, bo ta uza internet pa accede e web.
Sin embargo, aunke cu internet ya tabata existi, nunca antes niun hende a desaroya un forma pa conecta riba internet cu tur e documentonan y datonan cu tin den dje awo.
Berners-Lee a haya un sistema eficiente di uza e conexionnan creando portalnan pa comparti informacion.
Con y ki tempo internet a nace?
• E origen di internet ta data di e epoca di Cold War. Tabata parti di un proyecto di investigacion dentro di un ambito militar.
• Den decada di 1960, e cientifico Mericano Licklider Joseph a scirbi un serie di memorandum pa desaroya e tecnologia cu lo permiti pa establece e prome conexion ariba distancia entre computernan.
• Licklider Joseph a yama e concepto aki ” Intergalactic Computer Network”, un serie di computernan globalmente interconecta pa tin acceso rapido na programa y datonan.
• E tabata dirigi e programa di investigacion informatico di DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency), cu a cuminsa su actividad na october 1962.
• Na 1966 ARPANET a wordo crea, cu mas despues lo evoluciona te bira e actual internet.