Dr. Janice Essers di Jeugdgezondheidszorg ta elabora riba e dudanan cu tin den pueblo pa vacuna nan yiunan.
Dr. Essers ta cuminsa na splica cu vacunanan ta un medida medico contra malesanan contagioso cu ta activo ainda den nos bida moderno. Ora e malesanan aki tabata activo den nos region desde añanan 50, hendenan tabata percura mas lihe pa haya nan vacuna, pasobra hendenan tabata muri dor di e malesanan aki. Pueblo actual mester ta consciente cu e malesanan aki ta bay keda bin bek. Actualmente na Venezuela tin 3,500 caso di sarampi cu a brota y tambe tin 1,700 caso di difteria, di cual 62 hende a perde nan bida caba cu sarampi y 164 a perde nan bida cu difteria desde 2016 te cu awo. Esaki ta keda un problema pa Venezuela cu no tin ni alimento ni medicamento. Hopi Venezolano na Aruba mes cu tin e forma pa paga ta hiba nan yiunan pa haya nan vacuna. Dr. Essers tambe ta mustra cu nan ta enfocando hopi riba muchanan, pasobra muchanan por contagia otro hopi faci. Ademas, si un mucha a ricibi su vacuna desde chikito, e no tin necesidad di esaki ora e bira adulto, pues e efecto di e vacua ta pa bida largo. Tin algun vacunanan cu por ripiti despues di tempo, por ehempel esun di tetanus. Si a pasa dies aña, mester ripiti’el e. Y un personda di edad grandi haya un herida hopi hundo, e tin cu bay hospital no solamente p’e herida, sino tambe pa tuma e vacuna. Dr. Essers tambe ta mustra cu actualmente no tin niun caso di morto na Aruba a causa di e malesanan menciona. Esaki ta pasobra mas di 95 porciento di hende ta vacuna. Cada vacuna ta contene proteina, esaki ta hopi biaha e eiwit mandel rond di un virus of un bacteria, dus e ta haci cu ora e drenta den e curpa, e ora e curpa ta reconoc’el e como e virus of bacteria mes y e ta bay traha anti-stoffen. Pero den e caso cu e virus of bacteria di berdad logra drenta, e ora e curpa tin e anti-stoffen caba, pasobra e tin geheugencellen of celnan di memoria. E ora e curpa ta bay traha anti-stoffen asina lihe cu e persona no ta bay fayece di un malesa. Vacuna di mucha no tin “kwik” manera hopi hende tambe ta kere. Kwik tabata wordo uza den vacunanan di antes y te hasta den vacunanan cu ta wordo duna pa hende di edad grandi tampoco no tin esey casi mas. Hendenan cu ta come tuna ta haya dies biaha mas “kwik” den nan curpa cu tin den e vacuna mes. Tambe ta importante ora hende cumpra blekinan di cualkier pais, pa nan wak si esakinan tin loke nan ta yama e E-nummer, cual lo mustra si e producto ey ta bon of no. Vacuna tambe ta contene hulpstoffen manera aluminium, pero fruta y berduranan ta contene hopi biaha mas aluminium cu e vacuna mes. Y si analisa con hende ta consumi fruta y berdura diariamente, esaki nunca por wordo compara cu un vacuna cu ta wordo duna cada tanto tempo. Na Europa por ehempel nan ta controla si fruta y berdura ta contene demasiado aluminium cu e no por wordo bendi riba mercado, mientras na Aruba e custumber ta pa come tur loke bin di exterior sin sa con eficiente e controlnan ta pa cu esaki.
Dr. Essers ta conclui cu hendenan por pidi pa e bijsluiter tambe. E ta splica cu e motibo cu no ta tur hende ta haya e bijsluiter ta pasobra hopi biaha ta bin un bijsluiter pa por ehempel dies vacuna, e ora ta bira imposibel pa duna tur hende un. Pero den circunstancianan normal si un persona pidi, e ta hay’e.