Dia dia mas ta e hobennan, cu no ta haci control, ta haya cancer di pecho. Aruba tin un fundacion cu ta haci esaki y lo ta bon pa haci uzo di e fundacion aki. Sra. Erita Werleman, di Stichting BOB ta splica mas ariba e conscientisacion cu mester keda cun’e, pa e controlnan cu ta importante pa tuma luga.
Sra. Werleman a cuminsa na bisa cu un di e cosnan hopi importante na Aruba, ta sigur ta nos estilo di bida. Ta wak muchanan jong cu malesa, pero esey ta bin mas tanto den un poblacion cu no ta pone atencion na prevencion. Y tampoco ta pone atencion nan nos estilo di bida. Esaki ta encera come malo, ta come hopi riba caya, ta come hopi cuminda vet, no ta balanza e comemento, cual ta trece no solamente cancer pero tambe otro malesanan, manera diabetico.
Antes, malesanan cronico ta bin dilanti den personanan di 60 pa 70 aña, ya cu edad ta trece esakinan. Pero awendia ya caba den personanan di 30 aña mas o menos ta haya malesanan cronico. Tur esaki tin di haber cu nos manera di bida, no ta move, e bida cu stress constant. E cumindanan malo ta trece malesanan cronico, den sentido cu esakinan ta curabel. Pero nan ta bin na edadnan hopi mas jong. Esey ta loke mester ta consciente di dje. No ta na october so ta para keto, pero henter aña mester para keto. Stichting BOB cu ta haci screening, cu ta yama e personanan regular den e edad unda ta bin mas cancer, pa hende keda regular. Tin hopi hende muhe ta haya e inspeccion. Nan ta dehado, y ta keda hala e control. Te ora cu nan wordo confronta cu’n hende cerca di nan, of nan mes ta haya cancer di pecho.
Sticthing BOB a baha e edad, ya cu normal Hulanda tin 30 aña cu e sistema di checkeo regular, y nan edad ta entre 50 y 75 aña. Pero ora Aruba y Corsou a cuminsa, a baha e edad te na 45 aña. Den e checkeo aki cu’n mashin di mammografie cu ta duna x-ray na e pesona y tambe cu pechonan hopi mas jong, no ta weita bon, pa cual ta pone enfasis ariba saminacion propio. Un persona conoce su curpa. E sa si tin cambionan den su curpa. Sea ta mancha, puisji, punta di pecho ta bay aden, pecho ta haci dolor, cosnan straño, y conscientisacion ta cuminsa asina cu e ser muhe cuminsa haya pecho. Ora di detecta algo straño, bay un dokter di cas. Haci checkeonan na edad jong, ta haci cu no por wak bon door cu e tejido ta hopi cera.
Tambe Stichting BOB ta enfatiza pa e hende homber tambe cuminsa haci checkeo, ya cu hende homber tambe ta haya cancer di pecho, pa cual ta conscientisa hende homber y hende muhe. E no ta hopi, pero e ta pasa aki na Aruba. No ta tende di dje hopi, door cu e hende homber no ta bin dilanti. Nan ta keda keto.
E motibo pa cual no ta invita e hende homber pa haci test, ta dor cu den un screening popular ta coy e poblacion cu ta haya mas cancer y ariba esaki ta traha preventivamente. Dus, no por cuminsa haci checkeo popular for di 12 aña ta haya pecho te cu 100 aña. E ta parti di e poblacion, pero hunto cu e screening di e hendenan di 45 pa 75 aña, Stichting BOB ta informa y conscientisa e comunidad completo. No ta paso e persona a haci 75 aña, e no ta haya cancer mas. Control ta importante, detecta cancer na tempo ta scapa bida y ariba esaki Stichting BOB ta stress ariba dje.
Tin diferente instancia ta haci e trabao di informacion. Hopi hende ta haci ehercicio regular y esey ta importante. Tin eherciciio na Aruba cu ta gratis, landamento, canamento. Haci esaki, mei ora pa siman, sikiera. Hopi hende ta bisa no tin tempo, pero e tempo cu ta perde pa subi rednan social, por uz’e pa cushina. E ta mas barata y mas saludabel, segun Sra. Ermita Werleman, di Stichting BOB.