Hopi hende ta papia di no ta haya trabou pa cual nos a aserca Departamento di Labor pa sa kico ta ser haci pa yuda nos hendenan. Sra. Judelca Briceño, di Directie Arbeid & Onderzoek ta splica. Departamento di Labor ta esun encarga di busca trabao y ta check si e persona local ta competente, y ta mand’e pa e companianan.
En berdad, tin un desigualdad, entre personana cu ta busca trabao y e vacaturanan cu tin. Aworaki tin un stuurgroep, cual ta traha hunto cu Sociale Zaken, unda ta focus ariba hobennan, pa wak kico ta e problema, pakico esun cu ta busca e trabao, no ta yega na e funcionnan pidi. Esey ta un proyecto cu Departamento di Labor, ta bezig cun’e. Nan ta encarga cu e maneho ariba e tereno aki.
Tambe nan ta sondea pa wak kico tur nan lo por haci, ya cu e realidad ta, cu tin un Landsverordering Minimunloon. Actualmente e compania mester cumpli cu e salario minimo y e no ta categorisa pa funcion pa sector. Esaki tambe nan ta wak’e tambe como un di e problematicanan. Den e sentido ey, depende e funcion, e local lo kier un salario mas halto cu e funcion aki. Mientras cu’n stranhero si ta acepta e salario na e nivel aki.
Pero esey ta ley actualmente. Pero si nan ta investigando internamente, pa bin cu manehonan ariba e tereno aki, pa wak con ta bay mara funcionnan of tipo di funcionnan, na un cierto salario. Pero actualmente, via e ley, esaki no ta posibel. Pesey tin biaha lo mester bay revisa leynan laboral riba e tereno aki, segun Sra. Briceño. Loke cu DPL ta bezig cun’e tambe, e ABO weggeving.
Esaki ta un ley, caminda cu lo salbaguardia, e trahado ariba e tereno di trabao. Dus na e momento cu tin un situacion peligroso pa trabao, e ley ta bay pone cu e trahdo of dunado di trabao, lo mester cumpli cu cierto rekisitonan pa trece cierto proteccion pa e trahado tambe. Esey no ta kita afo tambe, cu ora cu un persona no por haci cierto trabao mas den e compania, cu e compania lo mester dune otro tipo di trabao, pa mantene e siguridad di un entrada, pa su famia.
Pero esey ta cosnan cu ta den man di DPL, cu nan por haci, nan ta focus ariba esey y nan lo bay traha ariba e tereno aki, Sra. Briceño a splica. Na momento cu un cliente bin entrega un keho, nan mediadornan ta bay tuma contacto cu e doño di trabao, pa wak kico ta e problema. E tarea principal di nan mediadornan ta pa trece e dunado di trabao y e trahado na otro. Nan ta intermedia, pero DPL no por forsa algo cu no ta bay mas.
Nan ta purba si, for di Departamento di Labor, nan tarea ta pa trece nan na otro, caminda tur dos ta sali, bon for di dje. Naturalmente, e por tin diferente consecuencia, of e ta wordo ofreci un suma di placa na e persona pa e bay, pero esey ta keda na un tarea di tur dos partido. Ora cu e dos partidonan no bin na otro, depende e salario di e persona, si e ta trahado ta bin na remarca pa un abogado liber. Nan ta manda un carta y un peticion na Sociale Zaken, unda cu e trahado ta bin na remarca pa abogado liber. E ora e t abay cana e caminda di hues, cual ya no mas ta cay bou di DPL. Esey ta e proceso di e problemanan na pia di trabao.
Tin paar di leynan cu ainda mester wordo trata, y tur ta planea pa nos di dos fase di e modernisacion di leynan laboral. Esey tambe algo cu ta pending, cu lo mester traha ariba dje. Pero na momento cu un doño di trabao, di berdad e kier kita un empleado, e mester bay na e departamento di retiro. Na momento cu dos partido firma, e contrato no ta bay door mas, e trahado ta retira, esey ta tur.
Si un di e partidonan no ta di acuerdo, nan ta bay hues. Pero e doño di trabao tambe por entrega e retiro pa e empleado, door cu e hopi AO, of tin cierto problemanan den su compania. Pero e ley di retiro ta bisa cu e mester tin su documentonan pa prueba e pakico e no kier a persona aki mes den servicio.
Tin un comision unda cu tin e doño di trabao, trahado y gobierno ta sinta, unda cu nan ta duna advies na nan director. E ora ey ta sali un decision si DAO (Directie Arbeid & Onderzoek) ta wordo retira of no. Un doño id trabao mester tin prueba. Nan mester tin diferente pruebanan na kico nan mester atene su mes na dje.
Si bo tin un contrato cu e trahado, cu e tin dos luna di prueba, ya cu hopi doño di trabao no sa di esey. Ora cu ta bay di acuerdo cu un tempo di prueba, esey kiermen, cu ya di prome dia e persona ta den servicio. Si como doño di trabao, bo kier kita un persona, bo mester pasa Departamento di Labor, pa entrega un peticion pa retiro.
Bo mester pone por escrito cu e persona tin dos luna di prueba, y despues di esey bo mester tin un motibo valido pa kita e persona for di servicio. Pero den e periodo di prueba, e doño di trabao, of e trahado por termina e servicio, segun Sra. Judelca Briceño, di Directie Arbeid & Onderzoek.