Skirbi pa Clyde Harms
E supuesto konkelmento na Ministerio di Labor pa permisonan di DIMAS cu tabata hopi den publicidad ultimo lunanan a laga mi corda riba un situacion cu mi a experiencia personalmente casi setenta aña pasa. Mi tabatin apenas 17 aña dia cu mi cuminsa traha un agencia di biahe na Playa. M’a caba di bolbe Aruba despues di un poco mas cu un aña na scol na New Jersey. E doño di e agencia tabata conoce mi tata y el a sugeri pa mi bay traha cerca dje.
Mi coleganan tabata compañeronan di team di basketball, un tempo amigo na Julianaschool y compañeronan di tempo cu nos tabata hunga “bomba” pariba di canchanan di tennis di Tivoli.
Entre otro e agencia tabata agente di un compania aereo cu tabata tabata bula pa Corsou, Bonaire y varios isla den Caribe, di cual Santo Domingo tabata esun mas popular. E tempo ey no tabatin computer y e control di cupo riba cada vuelo tabata wordo teni na man. Tabatin un buki pa cada vuelo y cada pagina den e buki tabata representa e vuelo fo’i Aruba riba un cierto fecha. Otro agencianan di biahe cu kier a bende un pasashi mester a yama nos y nos mester a bisa si tin cupo.
E tempo ey mayoria di e damanan, awor conoci como “animeermeisjes”, tabata bin di Colombia, Venezuela y Santo Domingo, especialmente di Santo Domingo . Nan tabata haya permiso pa un cantidad di tempo fiho pa traha na San Nicolas na hotel cu nombernan exotico Las Delicias y Hija del Dia y ora nan permiso ta bay caba nan mester bin Departamento di Salud pa haci un check-up di salud y nan tabata bin cerca nos agencia pa reserva nan pasashi pa regresa nan pais.
Algun biaha un dama tabata kier extende su estadia pa por gana mas placa prome cu e bay bek cerca su famia, y mi coleganan a descubri con por regla esaki. Nan tabata yama meneer Westering, hefe di Inmigracion y bis’e cu e vuelo ta yen, pero nan a boek e dama riba e siguiente oportunidad. Un biaha tabatin apenas dos pasahero geboek, pero e colega a yena e pagina cu nombernan ficticio, por si acaso Inmigracion mester bin check pa nan mes. Yenamento di e pagina no tabata mucho trabou pasobra e avionnan tabata DC3 cu tabata carga solamente 21 pasahero.
E konkelmento aki normalmente tabata duna e dama un siman mas sin gastonan extra pa pasashi y e tabata keda hopi feliz. Pa mustra su gratitud e dama tabata invita e colega cu a atend’e pa bin bishit’e e anochi ey caminda e por disfruta gratuitamente di un servicio cu normalmente e dama no tabata ofrece su clientenan. Y como e dama a wordo certifica sin malesa e dia ey, e nochi ey e tabata “safe”.
Tabatin biaha cu mi coleganan tabata conoce un dama y nan mes ta ofrece di extende e estadia. Sin condicion. Nunca mi a mira ni tende mi coleganan pidi placa pa nan cooperacion ni exigi cu nan mester haya servicio gratis. E oferta tabata bin di e damanan.
Mi coleganan a bira masha popular y ora nan yega na un di e hotelnan, e damanan tabata core bin afo cerca e auto cu nan a bin aden y nan tabata haya mas invitacion cu nan por a acepta. Naturalmente, e damanan tabata tin e expectativa cu nan bondad lo wordo reciproca ora di bay reserva nan pasashi.
Cu nan mentiranan mi coleganan tabata actua contra ley. Moralmente tampoco tabatin hustificacion. Mi tabata mira e cosnan pasa y mi tabata puntra mi mes kico mi mester haci? Si mi no raporta nan mi por wordo considera un complice. Pero esakinan tabata mi amigonan di bida largo. Mi a haya mi mes den e situacion proverbial “entre la espada y la pared”. Mi a scoge di keda keto y mira con esaki lo caba.
Dios gracias un poco tempo despues mi a haya un oferta di bay traha na Tabulating Department di Lago y mi a acept’e mes ora.
Epilogo.
Despues di skirbi e relato aki mi a puntra mi mes si mi tabatin rason pa pensa cu mi coleganan tabata haci algo cu tabata ilegal of inmoral. Mi tabata mucho lihe pa husga nan? Tin cu ta argumenta cu e coleganan tabata haci actonan benevolente. Nan tabata haya duele di e damanan cu a bin traha pa yuda cria nan famia haciendo un trabou cu ta ilegal pero “gedogen” pa gobierno. Si, nan tabata gaña Inmigracion, pero Gobierno tambe tabata gaña cu e politica di “gedogen”. E mes un criticonan ta argumenta cu e coleganan no tabata cobra e damanan ni exigi nada di nan. Loke nan tabata ricibi tabata manera un regalo di gradicimeno of aprecio. Ami ta puntra si nan tabata sa cu nan tabata bay haya e regalo, esey no ta haci nan culpabel di un sorto di soborno?
Kico abo ta pensa? Mi lo keda contento di ricibi bo pensamentonan na [email protected]