Ya caba nos ta na comienso di december y esey ta nifica solamente un cos. E dianan di fiesta ta net na un bira di skina. Ya caba for di algun dia pasa nos por a mira cu varios container di klap a yega Aruba.
Nos a combersa cu Rubin Ponson, experto di explosivo di DOW, kende a splica cu nan tin algun luna ta preparando p’esaki. Y ya algun luna pasa a ricibi e prome containernan, cu a yega hopi trempan e biaha aki Ponson a bisa cu posiblemente a pidi e carga trempan y tambe ta depende na e luga di origen con ta ship e carga aki y el a yega. Den e proximo simannan lo yega 10 pa 12 container mas cu lo falta pa yega.
E cantidad di klapchi cu lo bay bin ta mas of menos e mesun cantidad cu ta wordo importa tur aña y ta te ora nan yega por confirma cuanto en berdad a yega y despues hiba nan pa Wela.
Pa loke ta e klapchinan cu a resta aña pasa, Ponson a splica cu un gran cantidad a resta. Eseynan e aña aki lo sali pa nan bende, hunto cu esunnan lo yega aworaki. Lo mester bay wak con e benta lo bay e aña aki. Ponson a bisa tambe cu klapchi nan ta considera mas cu un aña, e ora e ta overyear y no ta lag’e sali fo’i Wela mas. Tanten cu e ta di un aña pasa, por bende. Tur loke nan tin aworaki na Wela ta di aña pasa. No por ta mas bieu cu esey. Ta conscientisa e comunidad cu ta cumprado di klapchi pa nan mes controla y mira.
Hopi biaha e aña ta bin riba tur pakete y nan mes por controla esey pa mira cu en berdad e aña ta corecto cu ta bende. Normalmente ora nan drenta Wela na cuminsamento di aña, si loke no ta cumpli cu fecha cu ta vence, ta pone un banda. Locual cu ta cumpli ainda cu e fecha aki ta warda nan pa e siguiente benta. Pa loke ta e vergunningnan pa importacion, tur a sali te cu e containernan ta yegando. Locual ta e vergunningnan pa benta, eseynan ta den proceso aworaki pa diferente departamento controla, duna conseho riba nan. Den e proximo simannan, durante december, nan lo wordo saca pa cuerpo policial caminda cu cada punto di benta lo haya nan permiso pa bende klapchi pa fin di aña.
Fecha ta mescos cu tur aña. E ta cuminsa dia 27 di december, cual t’e fecha cu ta saca e klapchinan fo’i Wela y por cuminsa bende tambe, esun cu por yega cu e klapchi na su luga y pone nan na distribucion. E ultimo dia di benta lo ta dia 31 di december pa 9:00 pm. Despues pa cera e aña cu e tiramento di klapchi.
Pa loke ta tiramento, ta core mesun cos cu e dianan di benta. For di dia 27 di december. Unico cos cu por tira te cu prome di januari 1:00 pm, cual ta decreta por medio di un MB. Pa esunnan cu tin klapchi despues di 1:00 pm prome di januari, en principio no por uza nan mas. Lo ta consehabel pa entrega esakinan. Klapchi por causa daño den cualkier hogar y tambe na salud. Por a constata esaki den e ultimo tempo. Pa prome cu 7 di januari, tur klapchi lo mester ta entrega. Despues di e fecha di prome di januari, no por tira klapchi mas.
DOW ta haya hopi peticion caminda cu tin cu cana entre tur e peticionnan cu ta haya. Tin hende ta considera esaki berdad pa tira mas largo. Tin hende ta hasta considera pa baha esaki pa tira menos. Segun Ponson, e fecha cu ta pone ta un fecha cu lo por cumpli cu tur. En berdad ta cu hopi biaha despues di e fecha di prome di januari, den pasado a yega di constata cu hopi incidente cu pasa, ta despues di fecha aki, ora cu e muchanan ta bay piki tur klapchi rond riba caya. Ta purba di evita esaki tambe, aunke cu mester bisa cu ta dificil pa controla. No por tin polis para den cada caya na Aruba. Pero ta keda na e consenshi di cada un riba e luga aki pa ta consciente pa tiramento di klapchi y respeta e reglanan cu tin. Mester respeta esunnan cu no ta gusta klapchi tampoco pa loke ta zonido, huma, etc.
Ponson a bisa adicionalmente cu loke por a ripara cu e comerciantenan ta tuma hopi cuenta cu limpiesa di e pagaranan. Un caminda mester cuminsa y mester haci esaki ora cu e comerciantenan cuminsa duna e ehempel aki. Aki comunidad mester por capta e mensahe bon aki y pa purba di haci esaki mesun cos. Kisas no e mesun anochi despues di tiro, pero tin di lanta e dia despues y purba di haci e caya y cas limpi. “Si nos tur por haci esaki, nos lo tin un Aruba limpi.”
Pa loke ta e hotelnan, tin algun cu lo bay tira. E no a manera antes, pero tin por lo menos dos pa tres permiso entrega. Esaki ta pa hotelnan cu ta pidi pa durante cambio di aña cu nan lo duna nan show di vuurwerk riba lama.