E siman aki secretarionan general di Unesco di Aruba, Corsou y Sint Maarten hunto cu representantenan di e implementacion di e tratado pa salvaguardia nos herencia intangibel di Saba, Boneiro y St. Eustatius a reuni aki na Aruba.
Richenel Ansano a fungi como e secretario di e grupo, sr. Ansano ta director di fundacion NAAM cu ta un museo archeologico y antropologico cu ta maneha tur e coleccionnan di Corsou. E ultimo dos dianan aki a reuni cu tur e seis islanan di loke tabata Antias antes incluyendo Aruba. Actualmente ta den e proceso di implementa e convenio di salvaguardia herencia intangibel cu Unesco a bin cun’e na 2003.
Na December 2012 Hulanda a ratifica e tratado y nos a pasa den un proceso for di e aña ey te cu aworaki pa traha riba capacitacion di tur e islanan pa nan por implemente bon, sr. Ansano a bisa. A caba cu e proceso oficial di capacitacion, anto aworaki e islanan mes a tuma e iniciativa pa uza un cen cu tabatin di OCW di Hulanda dedica pa traha riba con nos por traha hunto y aworaki a duna esey contenido.
Meta y importancia reunion
‘Cu e reunion aki kier a yega na un protocol di cooperacion entre e islanan. E ta importante pasobra e tratado ta bay tocante nos herencia intangibel, for di cuentanan cu nos tin, pensamento, habilidad artistico y artesano, con ta anda cu naturalesa entre otro cosnan cu ta importante. E tratado ta tocante con por salvaguardia tur eseynan. Cada isla riba su mes lo no tin e capacidad pa haci esey manera mester ta y trahando hunto ta logra hopi cos. Ta siña for di otro y di tur e diferente practicanan cu tin riba diferente isla, ta haya chens pa delibera cu otro y duna conseho na e islanan. Banda di esey nos tin chens pa forma hendenan riba e islanan cu por conoce e tratado y cu por carga e tratado completamente. Aworaki nos tur tin un pida di e informacion y asina aki kier crea un base di reconocemento y un base di practica. For di 2012 a bin hunto pa train nos mes den e tratado pero esaki ta e prome biaha cu ta haya chens pa palabra con ta sigui y tambe pa propone na e ministernan y e diputadonan un cuadro concreto cu nan por uza den e tratado pa percura cu e implementacion ta cana na drechi. Prome cu esaki no tabatin nada, tabatin acuerdo y palabracionnan tur informal, esaki ta e prome biaha cu ta formalis’e.
Tratado ta conscientisa riba importancia di cultura
Nos pueblo tin su cultura y tin concoemento di esaki, sinembargo ta mira cu poco poco cierto cosnan ta bay perdi. Un di e cosnan cu e tratado ta haci ta percura pa no solamente mantene e cultura, pero tambe ta percura cu nos ta consciente di e importancia di e cultura, con el a desaroya y con por cambi’e y desaroy’e na un manera cu e no ta bay perdi. Tin biaha ta presenta algo na e turista anto 3 aña despues ora bay wak e elemento cultural, el a cambia asina tanto pasobra a dreche p’e turista. “E ora un grandi cu a lanta cu e elemento cultural ey, ta bisa bo cu e cos ey no ta autentico”. Ta traha hunto pa mantene e identidad cu nos tin, sin cu nos ta mantene den freezer y ta percura pa un identidad cu tin continuidad.
Reto den Caribe
Segun sr. Ansano den Caribe tin hopi movecion di pueblo, algo cu ta un ‘issue’. Tiin biaha lastimamente tin grupo cu ta sinti nan mes menasa cu e cultura nobo cu ta drenta pasobra tin ora bo ta mira cu bo cultura kisas ta wordo pusha atras. E convencion aki ta yuda bo para fuerte den loke ta di bo y comparti cu otronan.
Zetsia Ponson di Unesco Aruba a bisa cu ultimo simannan aki tabatin hopi dinamismo manera paseo monumental y art fair. Ta haya si cu falta pa dialoga cu nos comunidad, organisa anochinan comunitario di kico bo pueblo kier wak preserva y kico nan kier carga di e cultura di Aruba. Asina ta haya sa kico ta importante pa nan y cu nos por traha riba dje tambe como Unesco.
“Ta gradici OCW cu ta e Ministerio di enseñansa di cultura y ciencia di Hulanda, Fondo Desaroyo Arubano (FDA) cu a percura cu por a organisa e reunion, Ministerio, Unesco Kingston Cluster y Suriname cu tambe tabata presente banda e otro islanan menciona.
Ministerio encarga cu cultura bou maneho di Minister Otmar Oduber ta trahando duro pa crea conscientisacion encuanto e importancia di e tratado y e convenio aki y ta aplaudi e convenio aki.