Ultimo temponan gobierno ta haciendo entrega di tereno pa traha cas. Pero hopi ta e kehonan cu banconan ta pone e rekisitonan demasiado halto, pa cual ta haci esaki casi imposibel pa yega na traha na cas. Redaccion di Masnoticia.com a combersa cu Sra. Jeanella Geerman, Branch Manager di RBC Bank, encuanto esaki.
Sra. Geerman a splica cu e rekisitonan di RBC ta keda mesun cos, nada no ta cambia. E rekisitonan ta hopi simpel, vooral ora di bay construi, lo mester bin cu dos payslip (luna) of 4 (si ta pa kinsena), carta di referencia di trabou no mas bieu cu tres luna y bo id. Naturalmente ora di construi, tin cierto rekisitonan cu ta bin acerca, manera p.e. cost overun no mag di ta 10% di e total suma di loke ta bay wordo construi. Esaki ta esencialmente pa siguridad di e cliente. Mirando cu tin hopi compania di seguro, no por sa kico lo por pasa y esaki lo ta si encaso algo bay robes, e cliente sa e ora cu e tin un siguridad pa yud’e caba su cas. E ta manera un proteccion pa e cliente. Ademas, e taxatierapport, es decir hunto cu’n arkitecto lo mester traha ariba un bouwplan, un breakdown di loke ta e gastonan di construccion.
Mas aleu, Sra. Geerman a sigui splica cu banco ta yuda cu 80%, pero na Aruba tin un Fondo di Garantia, unda cu et a yuda tur hende cu 20% di e suma. P.e. si e ta 200 mil florin, banco ta para garantia pa 80% y Fondo di Garantia ta para garantia pa 20%. Gastonan di notario ta cay pa e cliente. P’esey ta conseha e clientenan pa busca informacion di kico tur e construi un cas ta encera. Hasta studiantenan cu caba di studia y bin bek, RBC ta yudanan cu informacion di kico tur e construccion di un cas ta encera. Ta keda na cada cliente . Tur cos ta depende con grandi e cas pa wordo construi ta, y ki material ta wordo uza. Cada situacion ta diferente.
A puntra Sra. Geerman si en berdad e construccion no mag pasa di 400m², Sra. Geerman a splica cu, e mercado di awendia, e averahe mas o menos pa cada m², e ta costa e cliente entre 1700 pa 1800 m², dependiendo di e material cu ta kies pa traha e cas. E problema ta cu ora cu haya un tereno di DIP, un di e condicionnan di DIP ta cu tanto m² di e tereno cu ta wordo otorga, mester construi un cas ariba dje. Esey ta bira e struggle, unda cu e cliente por keda sin yega na remarca pa traha un cas. P.e. su salario no ta duna pa traha un cas di e grandura ey. Atrobe, ta depende ki tereno a wordo otorga. Si e tereno ta grandi y si mester construi tanto m² pa haya e tereno. E ora ta banco ta bay wak si e cliente ta yega na remarca pa esaki. Es decir, den concordancia cu e persona cu ta haci e peticion.
No ta solamente loke cu e cliente kier construi, pero metser bay wak e condicionnan normal di banco, nan ta wak entrada. Importante ta cu pa fin di e luna, banco a financia e cliente, pero e tambe e por ta responsabel pa esaki. Si e cliente no tin mucho espacio financiero, e ta keda un balansa. Ora di yuda tur cliente, ta evalua cada pasa, pa no solamente un cas, pero den todo caso, ta zorg pa hunto yega na loke e cliente ta desea.
REKISITONAN
Esaki ta rekisitonan cu semper tabata t’ey. Loke por a bin adicional, pa ora di construi, ora cu ta asina leu pa pidi prestamo personal of di auto. Si ta gana ariba comision, ta pidi prueba di añanan cu ta gana comision. Dus, lo mester bin cu prueba adicional, cu e tin e entrada. Of si ta cobra huur, tin un entrada di e huur. E ora banco ta pidi e comprobante cu e cliente ta ricibi e entrada di huur. Ta depende cada situacion, pero e rekisitonan ta keda normal pa tur hende.
Rekisitonan di semper ta : payslip, carta di trabou, breakdown di construccion den construi e cas.