Recientemente durante un programa special na Surfside Marina a clausura e proyecto Scolnan Saludabel, unda tur e scolnan participante a presenta e resultadonan y nan experiencia como scol piloto di e Proyecto.
Un programa piloto cu a cuminsa como iniciativa di Ministerio di Salud durante Gabinete Eman I y a continua te cu awor, bao di guia di Directie Onderwijs cu sosten di Departamento di Salud Publico y IBiSA cu ta forma parti di Ministerio di Salud Publico, Cuido di nos Grandinan y Deporte, y trahando hunto cu Instituto Pedagogico Arubano y Ministerio di Asuntonan Social.
Minister Dr. Alex Schwengle cu ta esun cu a hereda y ta apoya 100 porciento e proyecto aki a bisa di ta hopi contento cu e resultadonan di Scolnan Saludabel. “E tin nos sosten di parti gobierno,” e ta declara. E la sigui bisa cu no solamente e aspecto di come saludabel y deporte, pero tambe e formacion emocional social ta e fundeshi di e proyecto. “Kiermeen cu tin diferente aspecto cu ta wordo atendi den e programa,” e ta agrega.
E mandatario a sigui bisa cu e programa piloto ta andando basta aña caba cu hopi exito pa loke ta prestacion di e scolnan. Tin hopi entusiasmo y e exitonan ta bisto… “claro e exito di e programa ta bin grandemente aki 15 pa 30 aña, pasobra bo ta inverti pa cosecha despues.”
“Dus p’ami di tur e programanan di prevencion cu mi a wak y lesa esaki ta esun mas bon,” e ta agrega.
Schwengle a sigui splica cu awo a concentra riba e scolnan basico, pero cu ta e intencion pa pronto cuminsa riba scolnan di peuter, scolnan di kleuter y educacion avansa. “Mi ta gradici mi colega Minister di Educacion, Michelle Hooyboer-Winklaar pa su sosten cu e proyecto aki,” Schwengle a declara. “Mi a tuma e proyecto aki over ora mi a sinta y mester a dicidi cua cartera lo mester a tum’e y e decision a cay cu lo ta salubridad publico, pero e ta un trabao conhunto cu mi coleganan y nos ta traha coordina cu otro y ta mantene otro al dia riba tur avansenan, pero tin cu bisa si cu nos mester busca e fondonan pa por sostene tur e scolnan na Aruba y no solamente e scolnan den e programa piloto,” Schwengle a sigura.
Tambe e la splica cu mester bay traha riba e concepto di sugar test pa por reduci consumo di hopi sucu na Aruba como tambe stimula e scolnan saludabel.
E proyecto a termina den su tempo planifica y awor lo bay evalua su resultadonan pa asina por continua of adapta pa wordo introduci na tur scol na Aruba den futuro.
E programa piloto di Scolnan Saludabel ta inclui den e plan nacional di 2009-2018 cu ta trata e estado general di salud na Aruba. Introduciendo e concepto di scolnan mas saludabel ta un idea cu a nace for di un proyecto di PAHO, unda cu ta sali for di e pensamento cu e miho caminda pa cuminsa ta den nos scolnan unda for di chikito por inculca un estilo di bida saludabel cu lo crea un generacion di futuro mas inteligente, mas productivo y mas saludabel.
Na comienso di e proyecto un curiculo nobo a wordo introduci na cinco scol – Paulus School, Mon Plaisir School kleuter y basis, Scol Preparatorio Kudawecha y Scol Cacique Macuarima. E scolnan aki a bira e plataforma pa crea un luga unda e mucha ta wordo ofreci un ambiente unda e por sinti sigur, liber di peliger, unda e no tin miedo di nada y unda un estilo di bida mas saludabel ta wordo introduci y sostene como tambe bon nutricion ta wordo promovi. E curiculo aki no ta aplicabel solamente pa e muchanan pero e docentenan seguramente tambe a beneficia di dje.
Desde su comienso e proyecto aki a cay den bon tera cerca e scol, docente y tambe e mayornan y awor cu e proyecto a yega na su final por bisa cu e tabata un exito rotundo mirando cu 90% di e “lunch” cu e muchanan ta trece scol ta un opcion saludabel. E muchanan ta trece nan mesun “broodbakje” cu nan sandwich traha na cas of fruta, yoghurt, of otro cumindanan cu nan ta gusta y cu ta cay den e opcionnan saludabel. Esaki ta mustra e ramificacion di e proyecto te den e seno familiar.
Durante e encuentro na Surfside Marina juffrouw Jasmin Kelly, docente di tres klas na Scol Cacique Macuarima y tambe miembro di e team di proyecto pa crea Scolnan Saludabel a splica un poco mas di e logronan: “Na comienso e tabata algo nobo y mi no tabata sa di kico e tabata trata como tampoco mi tabata sa si ta bay logr’e, pero planificando e programa nos a trata un topico cada aña y a sigui construi riba e base aki atendiendo cada topico di e curiculo y manteniendo esunnan trata caba y asina sigui crece.
Cada aña tabata topiconan manera nutricion, deporte, formacion emocional (partinan emocional) y na final bo ta bisa ba logra. E muchanan ta motiva, nan ta come mas saludabel, ta haci mas deporte y asina bo ta sigui atende e topiconan cu hopi entusiasmo,”
El a sigui splica cu pa logra e meta mester di un bon team bo tras, bo mester ta creativo, bo mester planea tur cos bon y asina bo ta logr’e y muchanan mes ta cargue hunto cu’bo y ta yuda’bo.
“E ta un satisfaccion pa mira cu nan ta come mas saludabel, manera pan bruin, mas fruta y contento di bisa cu nan ta move mas. Por bisa cu nan mes ta purba di sigui riba e bon caminda,” E ta agrega.
Juffrouw Jasmin ta hopi contento di tende cu lo tin seguimento di e proyecto piloto y cu cada aña e lo bira mihor.
“Nos ta recomenda tur scol pa cuminsa y pa gobierno sigui cune. E ta algo hopi positivo y e muchanan no ta ni ripara cu nan ta haciendo algo bon pa bida largo,” e ta conclui.