Durante nan estadia na Washington, Prome Minister Sra. mr. Evelyn Wever- Croes, a reuni cu OFAC y tambe cu Under Secretary di Treasury , Sra. Mendelcore. Tambe nan a reuni cu Treasury y State Department, cu a duna di conoce cu nan kier traha cu gobierno di aruba, pa no stagna e economia di Aruba. A splica cu e rehabilitacion di e refineria ta importante pa nos economia.
Ariba su mes, e rehabilitacion di e refineria, no ta suppose di cay bou di sancionnan, ya cu no ta trahando cu crudo di Venezuela, no ta haciendo ganashi. Ta kico ta cay despues cu e refineria, despues di cu e rehabilita, e habri y e haci ganashi, esey ta cay bou di sancionnan. OF kico ta e crudo cu ta bay wordo procesa, ya cu esaki ta loke Merca kier gara cu su sancionnan. E rehabilitacion di refineria lo no cay bou di sancion, pero ora cu a yega na OFAC , nan a duna Prome Minister hopi informacion, cu e no tabata tin. A bin resulta cu CITGO, cu ta e doño di refineria, no a aplica pa licencia pa rehabilita e refineria. CITGO a pidi pa ‘winding down’. Ora cu a puntra dicon no a puntra CITGO pa duna claridad di e licencia, pa nan por bay sigui traha pa drecha e refineria, pa refurbishment, pa rehabilitacion, a bin resulta cu nan no a pidi pa esey, cu nan a pidi pa algo otro.
Pais Aruba ta tercer partido akinan, Aruba no ta esun cu ta oper’e, y no por pidi licencia tampoco, ya cu Aruba no tin e operacion den su man. Aki e noticia ta cambia poco. Nan a haya mas informacion y cu esaki e lo bay Ministerraad, pa institui un comision pa wak kico ta e siguiente paso. E comision aki lo ta uno cu ta bay encarga su mes cu e deliberacionnan, y bin cu proposicionnan, Aruba y e futuro di e refineria. Un Aruba cu refineria of un Aruba sin refineria. Ta preparando e documentonan pa bay Ministerraad cun’e.
Ta importante pa papia di un Aruba cu of sin refineira, ta pasobra cu tanten cu e situacion sigui manera cu e ta na Venezuela, caulkier operador di e refineria, por hay’e den problemanan cu sancion. Hasta si ta gobierno di Aruba. Aruba su refineria ta un upgrader, a perde e cat cracker, no tin e refineria mas. Tin un upgrader, loke e por haci ta procesa crudo hopi pisa so. Y e crudo hopi pisa mas cerca, ta bin di Venezuela. Si tabata tin un otro pais, cu tin e crudo pisa aki, lo por uza esaki. Pero na e momento aki, si tum’e over pa procesa crudo y si en caso, e unico crudo cu ta disponibel, ta esun di Venezuela, lo keda mesun leu, ya cu lo cay bou di sancionnan.
Meta di gobierno Mericano ta pa cera tur fuente di entrada di esunnan cu ta den gobierno na Venezuela. Pero de paso a informa nan cu nan ta matando e economia di e otro islanan, cual nan no a mustra mucho consideracion pa cu esaki.
Pa loke ta e refineria, e comision lo ta encarga pa wak si tin otro crudo, cu lo por wordo haya den region aki. Prome Minister a reuni cu Congressman Plaskett, cu ta di US Virgin Island. E ta miembro di Congreso. Y pakico a bay cerca dje, ta pasobra cu St. Croix, cu tambe ta di US Virgin Island, tambe tin un refineria, lo kier informa con nan a sali di e problema. Nan tabata tin un refineria HOVENSA, cu tambe mester a cera na 2012. Nan a bay traha cu otro operador, nan a pasa door di e proceso di rehabilitacion. Nan si a logra di haya crudo di hopi otro luga cu no ta Venezuela, hasta di China. Esaki ta mustra cu tin speransa, cu tin posibilidad. E comision aki ta bay wak e ehempel di St. Croix, ehempel di otronan den region, pa mira di unda por bay busca crudo cu no ta di Venezuela. Pro hasta pensa ariba Guyana, pero no ta asina leu ainda.
Tambe lo bay mira e lista di esunnan cu a aplica, a expresa nan interes den pasado. E gabinete aki tin un aña y mei den gobierno, y den e aña y mei aki, a haya varios carta cu a expresa e interes, hendenan cu kier cumpra, lease, drecha of opera e refineria. Pues e lista aki lo bay repasa un biaha mas, tum’e den consideracion, pa wak cual di nan ta mas serio, pa mira kico ta e model cu nan tin den mente. Cada un di nan, si nan modelo ta crudo di Venezuela, tin problema. Niun hende no por predici, ki dia e problema na Venezuela lo wordo soluciona.
Tin gruponan cu a pidi garantianan di mas di 300 miyon euro y dollar, cual Prome Minister a bisa di no ta bay haci esaki, ya cu a caba di sali for di e garantianan di Sache. Esey ta un otro aspecto di nan trabou, pa weita si tin gruponan interesa y cu modelonan factibel y lo pidi pa den dos luna bin cu recomendacionnan pa gobierno y despues di esaki, lo bay den un tipo di consulta nacional, sin bisa cu ta referendum, pero lo bay wak cual ta e miho forma pa un consulta nacional, pa presenta e posibilidadnan aki na comunidad.
Ta momentonan hopi dificil, gobierno ta den lucha pa crea desaroyo economico, pa genera cuponan di empleo na Aruba. Y tipo di noticianan, durante cu ta purbando di crea cuponan di trabou den refineria, ta dificil pa procesa. Sin embargo, ta momento pa para y mira cuanto mas nos por wanta. Al momento, e refineria no ta dunando niun garantia. E tin hopi hende perhudica, contratistanan local e refineria tin debe di miyones.
Segun sancionnan di 2017, si bo ta contratista di refineria, den 90 dia cu no a haya pago, esaki mester wordo manda pa OFAC. Esaki ta afecta nos trahadonan y contratistanan local. ESaki a wordo splica na OFAC, cu a tene consideracion. Pero nan kier wak ken ta tras di e contratistanan, tin contratistanan cu semper tabata den man di Arubano, pero ultimo tempo tin hopi den man di Venezolanonan, cu ta hopi cerca di e regimen di Maduro.
Resumiendo, Prome Minister a bin cu mas informacion, no tur ta mesun positivo cu a spera. Gobierno no tabata hayando informacion corecto di CITGO. Awo lo bay den seno di gobierno, cu tur e expertonan y lo reuni cu CITGO. Y ora cu tin un game plan con pa sali pafo cu esaki, hutno cu e comision cu lo institui pa yuda cu e trabou, lo duna mas informacion.
Pa prome biaha den un aña y mei den gobierno, Prome Minisiter ta pidi comunidad y prensa pa pasenshi, ya cu no por duna mucho informacion, ya cu e por perhudica den con fuerte gobierno ta para den e situacion aki. Ta duna tur informacion, manera cu esaki ta posibel. Ta haciendo tur esfuerso posibel pa yega na un resolucion.
Sea un Aruba cu refineria of un Aruba sin un refineria. Y si ta sin refineria, ta pasobra cu tin otro manera pa genera empleo cu nos hendenan ta busca. No Aruba sin refineria y sin speransa, pero cu speransa y otro oportunidadnan.
Pero pa loke ta CITGO e capitulo aki ta cerando cada biaha mas.