Dia 17 di Mei ta Dia Mundial di Presion Halto, cu ta un dia oficialmente registra na World Health Organisation. Presion halto ta wordo cataloga como ‘silence killer. Dr. Charlene Leslie, funcionario promocion di Salud di Ibisa, como tambe dietista, ta amplia.
A wordo constata cu tin un situacion basta alarmante unda cu den parti di presion halto tin 1 di cada 2 hende homber y un cada 3 hende muhe ta conoci cu presion halto. Esaki ta esun registra unda cu por tin hende canando rond cu no tin idea cu nan ta sufri di e malesa aki. Mescos cu colesterol, presion halto ta wordo cataloga como ‘silence killer’. Pero si e persona tin’e pa un temporada largo sigur ta cuminsa sinti e sintomanan.
E consecuencianan di e enfermedadnan aki por ta grave, segun Sra. Leslie. Ora cuminsa sinti e sintomanan, e ora e situacion ta bira critico caba. Un presion halto, tur hende por tin e presion halto den forma ocasional. Pero despues e ta normalisa. E problema ta bin ora e presion ta keda halto, riba esaki cu ta importante pa keda midi e presion a ora bay midi’e ta den un condicion rustig cu no tin e pulso acelera paso e ora e resultado di e test ta bay mustra altera.
Na Aruba e factornan di riesgo entre otro ta e cuminda, falta di movecion of stress unda cu e edad tambe ta un factor di riesgo. siendo cu mientras mas aña tin mas chens tin pa contrae presion halto y otro enfermedad.
Banda di esey tin e factor hereditario tambe unda cu por hereda di mama of wela, e ora tin mas chance pa haya e enfermedad. Actividad fisico, alcohol , tabaco y e peso tambe ta crucial unda cu mester controla esaki depende di e haltura pa haya sa si tin sobrepeso siendo cu e categoria di hende obeso ta mas propenso na tur e malesanan aki.
E Bus di Salud, e personal ta check e ta check e cintura tambe. E problemanan ta bira mas grandi si rond di e cintura ta grandi, net esey tin mas risico pa haya malesanan na nivel abdominal.
P’esey mester por tin control riba kico nos ta come y bebe, riba e parti di sodium, salo, y e apoyo den nutricion cu fibra y fruta ta haya vitamina. Tur esakinan ta alimentonan cu ta yuda mantene e presion abou.
Por tin hende tambe cu ta mustra saludabel pero paden tin aspectonan cu no ta traha bon manera e hende cu tin colesterol halto pasobra e no ta come saludabel. Esaki ta wordo refleha den e salud y den presion halto tambe, segun Sra. Charlene Leslie, funcionario di promocion di salud y dietista na Ibisa.