Reflexion pa dia di piscado 2018
Piscadonan ta enfrenta peliger tur ora. Cada biahe pa lama tin su riesgo, peligernan cune, lama no ta cos di haci wega cun’ e. Awendia piscadonan ta enfrentando mas reto ainda. Desaroyonan moderno ta afecta e piscado grandemente. Cada biaha parce ta perde mas tereno na desaroyo, mas robo di boto y motor, mas control contra humilde piscado y mas aumento di gasto. Piscado no ta hiba un bida facil y hopi ta puntrando awendia si pisamento na Aruba ta bayendo perdi of ta birando un especie den peliger di extincion.
Piscamento sinembargo ta parti integral di e cultura di Aruba. For di e temponan prehistorico, e indiannan cu tabata biba na Aruba tabata depende di lama. Na excavacionnan arkeologico a haya restonan di calco y varios especie di pisca y turtuga, indicando cu e prome habitantenan di nos isla tabata piscado. E tradicion di piscadornan ta uno ancra den barionan di piscador manera Noord, Rancho, Savaneta, etc. Te awe ainda piscadonan ta sali pisca, paso e ta nan pasion, nos tradicion y manera piscado ta bisa: ta su derecho.
E ofishi di piscamento ta conoci pa forma un caracter fuerte. No por otro tampoco. Un piscado ta un trahador balente y tenas. E ta lanta tempran y enfrenta e elementonan. Di e awa friu prome cu e subi su boto pa bai pisca, te na bringa olanan cu ta bati bo den e boto den un zoyamento constante riba lama. Pa despues e solo, salo y biento, kima bo cuero sin misericordia. E simpel resplendor di solo riba awa ta forsa wowo di hende y riba dje e solitud di lama, sinta tur muha tin ora, mientras ta warda pisca morde na liña. Hasta ora bo gara pisca mes, ainda e tin di bringa cu e pisca.
Un piscado tin ademas su gastonan halto pa cubri. E boto. E motor di boto. Ekiponan di piscamento. “Bay cana den un lugar cu ta bende ekipo di pesca y wak e prijsnan, ta mescos cu ta den hoyeria bo ta cana”, e piscadonan ta keha di prijsnan halto pa nan material di trabou. Ta djis algun di e gastonan fiho cu tin. Ariba esaki ta bin cada biaha e has, asnwe, liña y mas cu claro e gasolin pa cada biaha (minimo 2 tanki di 25 liter cada). Tur esaki sin conta e tempo di cada piscado cu ta pasa oranan largo trahando leu di cas y coriendo e riesgonan. Djis mira cuanto di nan coleganan a bay lama y nunca mas a bolbe.
Un gasto cu hopi hende ta lubida riba dje, ta gastonan di mantencion di tanto boto, como ekipo. Lama, aire, salo, tur ta masha corosivo y asina cosnan ta gasta of kibra y mester keda manteni regularmente. Tur esaki ta costa placa.
Gobierno tambe ta exihi su parti. Tin varios permiso cu un piscado tin di paga y tambe tin di cumpli cu exigencianan di e permisonan. Por ehempel pa seguridad riba lama ta exihi varios ekipo di seguridad aborto y tur esakinan hunto ta costa un dineral. Fuera di esaki tin di tene na cuenta cu e piscado tambe tin di biba y proporciona fondo pa esaki tambe mescos cu cualkier empresa ta haci. Ahn y no lubida, belasting, mescos cu morto, ningun hende ta scapa di dje.
Awendia cu media social, tur hende a bira huez y ke huzga piscado y ta pinta piscado comosifuera cu piscado ta caba cu lama. Leynan den nan contra, autoridad controlando nan y tur especie, hasta pegapega, parce ta gosa di proteccion awendia. “Aki poco tempo, no tin nada pa nos mas. Piscado mes ta bay den extincion mane cos ta bay aki” piscadonan ta comenta expresando nan frustracion.
Ta pesey mes, Fundacion Centro di Pesca Hadicurari, conhuntamente cu Santa Rosa, ya pa mas di 24 aña consecutivo ta celebra Dia di Piscado. Un celebracion cu alabes ta un reflexion pa nos tur pa duna respet y agradecimento na tur cu ta pisca humildemente riba nos isla. Diadomingo 1 di juli proximo lo tin atrobe e tradiciona torneo di pesca cu su dia di famia y festival di cuminda di lama na beach dilanti di Hadicurari. Ta invita tur piscado pa participa na e torneo di pesca. E reunion di capitan lo ta diasabra anochi 8’or na Nos Clubhuis na Hadicurari pa repasa regla. Un y tur ta invita di awor caba pa reserva e fecha pa haci e celebracion aki uno grandi un biaha mas. Bin bo tambe y yuda piscadonan demostra cu piscadonan t’ey y cu piscamento lo sigui ta parti di nos futuro.