Abuso di mucha, violencia domestico. Pero mas abuso di mucha awo ta pone parlamentarionan cuminsa traha ariba cambionan den ley pa loke ta abuso di mucha.
Presidente di Parlamento, Sr. Juan ‘Ady’ Thijsen, for di 2005 cu e ta den parlamento y actualmente como presidente di Staten, cual ta un funcion hopi importante. For di 2005, e tema aki, e problematica aki di abuso di mucha ta un problema grandi caba. Semper kier a atende cu esaki y berdad na 2010, Fraccion di MEP a entrega un ley di iniciativa contra ley di mucha, te cu a hinca castigo minimo den dje. Algo mester wordo haci. E tempo ey, tabata Sra. mr. Evelyn Wever- Croes, cu despues a bira lider di MEP y lider di fraccion, actual minister presidente, a entrega un iniciativa di ley y esaki a cana su caminda. Pero lamentablemente el a tarda. Raad van Advies a duna su contesta y remarke, y awo Sra. Daphne Lejuez ta tratando ariba dje ainda, pa wak con ta cambi’e ainda, mirando e remarcanan di Raad van Advies.
Sr. Thijsen a sigui bisa cu na 2018 fraccion di POR a entrega un ley di iniciativa, contra di abuso di mucha. Tambe violencia domestico, violencia contra di mucha y contra tambe e parti di hende muhe. E iniciativa a cana su caminda, el a bay via Raad van Advies cu a duna su remarca ariab dje. Raad van Advies ta wak full con e procedura ta bay, contenido, kico ta atende cun’e den Reino Hulandes. E sistema di Aruba ta basa ariba concordancie beginsel, mester wak con e Wetboek van Strafrecht, Civiel Recht, tur ta cuadra cu otro. Pero cada biaha e problema aki ta birando mas y mas grandi. Y awo ta sinti den comunidad e grito, no di awo, pero di tempo caba, pero cada biaha e grito ta bay bira mas duro.
Si Sr. Thijsen a enfatisa cu a traha ariba dje, cu tin un parti hopi importante di e proceso aki, cu a pasa den dje. Tabata na 2015, durante cu demas coleganan cu tabata na Hulanda, pa tratamento di Rijkswet. Esaki ta encera pa implementa e tratado di Istanbul, cu ta encera pa combati violencia domestico, violencia contra hende muhe, contra mucha etc. Y den e tratamento di e Rijskwet aki, su persona a bin cu’n mocion, sosteni door di coleganan. Y a entrega un mocion, unda cu a bisa cu e problema aki ta uno grandi unda cu mester bin un cooperacion den Reino. E cos aki ta un problema, no solamente na Aruba, pero Corsou, BES, St. Maarten, y tambe Hulanda. Y nan a aproba e mocion aki, cu ta bay traha ariba dje, den un cooperacion.
E interes mester ta di Reino, pa combati e problema grandi aki.
Lamentablemente, na 2017, e dos muchanan a wordo mata cruelmente, esey ta conmove e comunidad. Den e caso aki, na 2017, Tweede Kamer a yama e minister pa bin duna cuenta. Con a para cu e mocion cu Aruba a entrega durante tratamento di Rijkswet.
Lo bin cu’n reunion publico tocante esaki. Pero tambe mester papia cu tur actornan, tur hende cu e keten, den e cadena di e cos aki. Tur hende mester pone e nanishi den e mesun richting. Tur mester asumi ki ley kier, si e ley aki, nos kier, con hink’e den otro. Hunto pone esaki como prioridad. Pero no solamente ora cu e ley yega na vigor. Mester tene cuenta cu tin un estado di derecho, parlamento ta e poder legislativo. Nan trabao ta tambe pa nan por tene cuenta como un estado di derecho cu tin.
Tin gobierno cu ta e poder ehecutivo, cu mester ehecuta. Ya cu tanto bal bin cu ley y e no wordo ehecuta, no tin maneho. Mester tin maneho tambe. Tene cuenta cu den nos sistema legal, tin cu haci cu e di tres poder, cu ta e huesnan. Nan ta esunnan cu ta bay trata e leynan, ora cu cierto cosnan pasa y esaki tambe ta un procedura. Tur hende ta haya un ‘fair trail’. E momento aki, e mester tabata t’ey hopi tempo caba, pero lamentablemente cosnan ta bay asina. Pero e momento t’ey. Tin cu haci’e, ta bin cu reunion. E ta enfatisa, cu no mester tin UN reunion, pero mester bin hopi reunion, unda cu por bin cu algo, unda cu pueblo ta sinti cu e tin un proteccion, e ta sinti cu e casonan ta wordo atendi. No solamente mester warda ora e cos pasa, pa castiga hende. Pero prevencion ta hopi importante, esey ta e siguransa cu ta duna e pueblo.