Segun Minister di Salud Alex Schwengle, si mira cifranan casonan di cuido medico ta subi gradualmente, no cu tin un piek. E tin di haber cu bo poblacion ta crece y sa cu nos poblacion no ta esun di mas saludabel. Pesey mes ta promove hopi pa hendenan bay come mas salud, pa nan move mas, pa nan baha peso.
E ta pasando si, pero no suficiente bon. E minister ta compronde pasobra prognosticamente sa cu si bay inverti den prevencion entre edadnan manera 30 bay ariba, sa cu efectonan preventivo ta hopi mas dificil. Tin un programa ta biniendo, di cual e programa piloto ta haciendo su frutonan, cu yama “Scolnan saludabel.” E ta trahando riba un plan di implementacion cu ta bay di e piloto cu ta haci cu 5 scol oficial, unda cu por bay hacie na un nivel mas nacional.
Tin un plan tambe, hunto cu e plan di implementacion, con ta bay financia un proyecto asina grandi.
Ta inverti berdad pa promove salud den tur hende na Aruba, pero cu e fruto ta bay hopi poco poco. Esey no ta algo unico di Aruba. Esey ta algo internacional. Algo di hende humano. Una bes cu nos ta hende grandi, nos no ta cambia facil. Pesey mes kier cambia e enfoke un tiki, caminda cu ta keda haci den promocion di salud riba henter Aruba, pero kier bay enfoca hopi mas den scol. Eynan por saca mas fruto.
Na Escosia cu a bin un scol cu a introduci e Miracle Mind. Loke nan ta haci ta, cu tur mainta, prome cu e muchanan cuminsa cu les, nan ta haci un ora di deporte of movecion. Por wak cu nan obesidad a disparce completamente den algun aña. E minister ta convenci cu esaki lo bay traha 100%. E ta un concepto cu ta existi pa masha hopi aña y e ta haya lamentabel cu nos ta cana atras. E pilot a cuminsa na 2012 y tin un rapport preliminar. Eigenlijk e mester a wordo evalua pa otro aña, pero a haya un rapport caba cu ta bisa cu por dal bay cu esaki. Minister di enseñansa sa di dje y e ta para su tras. Tin cu bin cu un bon plan di implementacion, pasobra e no ta facil. Con cu bay bin, mester bin cu mas hende y placa pa por logra un proyecto asina grandi.
Di con tin mas hende malo, ta pasobra tin hopi cos cu ta pasando y un di nan ta e wardamenrto pa haya e atencion medico.
E mandatario a splica cu e wachttijden su factor ta importante cu nos infrastructura no tabata suficiente adapta na e cantidad y manpower ta otro factor. Segun Schwengle, mester bay educa nos pueblo tiki mas ki ora ta haci uzo di kico. Un di e factornan importante ta e eerste lijn cu nos mester reenforsa nan. E eerste lijn mester traha mas conhunto y mester bin miho comunicacion entre dokter di cas y specialista. Tur esey ta andando, pero basicamente ta procesonan hopi largo. Si tin custumber di 30 aña, pa cambia esey no ta facil. Pero e ta bayendo.
Por ehempel fisicamente ora cu e eerste hulp bin cla pabao cu su personal, eynan caba por wak cu e tempo ta bay ta hopi miho. Si esun di ImSan keda cla cu un miho organisacion ,tambe ta mehora e tempo di espera na Eerste Hulp. Sa tambe cu por lo menos di un kwart pa mita di cliente na eerste hulp, mester a bay dokter di cas.
Hopi biaha dokternan di cas no por handle tur e fluho. Pa yuda e dokter di cas tin un praktijkondersteunters, cu ta yuda den chronische zorg na e dokternan di cas. Tin cinco y awo ta bay ampli’e pa 15. E ta bay costa un tiki, pero sigur esaki lo paga su mes despues. Na momento cu e POHnan aki bay yuda e dokter di cas, pa asina e dokter por yuda mas pashent.