Den cuadro di Dia Mundial di Alzheimer riba 21 di September, Alzheimer Disease International (ADI) a publica e rapport “World Alzheimer Report 2016” cu tin como tema: Mehora e cuido di salud pa e personanan cu e trastorno neurocognitivo tipo Alzheimer (antes yama Demencia).
ADI ta raporta resultadonan di su investigacion pa 2016. E pregunta den e investigacion internacional aki, ta: Con por hisa e cantidad y e calidad di cuido di salud pa e personanan cu ta sufri di un trastorno neurocognitivo tipo Alzheimer?
A constata cu den paisnan cu entrada medio y abao ta solamente 1 den 10 persona ta ricibi e cuido necesario. Tambe a ripara cu e servicio actual pa e cuido ta sobre-specialisa, esaki kier men cu tin poco tempo pa e cuido, e cuido no ta completo y e gasto ta relativamente halto. P’esey ta rekeri pa balansa e cuido cu un rol prominente na e nivel di doctor di cas y di comunidad.
Esaki lo resulta den mas capacidad pa duna un cuido completo, mientras cu un bon coordinacion y integracion di cuido lo haci e fondonan financiero pa e cuido mas efectivo.
Con pa trece e balansa aki den e cuido?
Segun e rapport e strategia ta pa delega tareanan di e medico specialista pa e servicio primario di salubridad (nivel di dokter di cas) y di comunidad pa cubri mas hopi persona den diagnostico y den cuido continuo. E sector primario (eerste lijn) den salubridad mester haya e encargo y e personal necesario pa provee e cuido adecua na e personanan cu e trastorno neurocognitivo tipo Alzheimer.
Specialistanan, manera neurologo, geriater, psikiatra y otro specialistanan, mester ta involvi den duna training, sirbi como mentor y duna sosten na e sector primario aki den salubridad.
E enfasis di e cuido lo mester enfoca riba e estado di salud fisico, riba nutricion y riba hidracion pa evita riesgo di cay, infeccion y delirio.
E motibo pa e maneho aki ta bin door cu e specialistanan ta limita den provee suficiente cuido y pues ta un argumento valido pa envolvi e sector primario den salubridad pa engrandece e capacidad di cuido necesario.
E necesidad pa cu e cuido di un persona cu trastorno neurocognitivo tipo Alzheimer ta cambia y bira mas exigente durante tempo. P’esey e servicio di cuido mester por responde mesora door di contacto frecuente, monitor e necesidad y adapta e plan di cuido ora ta necesario.
Aki un cuido holistico den cua e persona ta central tin preferencia, pues trata e persona di acuerdo cu su norma y balornan y su preferencia teniendo cuente cu su cultura. No mester mira e cuido solamente pa condicionnan di salud of como problemanan separa, pero aplica e cuido na manera holistico. Intervension den cuido di salud mester ta na tur nivel di e proveedornan den cuido.
Kico por haci na Aruba?
1. Implementa e balansa di cuido, pues mas enfoke riba e sector primario di salubridad pa crea mas capacidad den cuido.
2. Evita hospitalisacion innecesario.
3. Gobierno lo mester hiba un maneho corespondiente den cua mas cuido por wordo duna bou di menos of mesun gasto.
4. Tene cuenta cu un comunidad multicutural cu e individuo cu su propio norma y balornan.
E rapport completo di ADI ta disponibel na http://www.alz.co.uk/research/world-report-2016
Fundacion Alzheimer Aruba (F.A.A.) ta preocupa cu si e crecemento substancial di persona cu e malesa tipo Alzheimer lo por haya e cuido adecua y necesario.
Awe na aña 2016 ta calcula cu Aruba mester tin mas o menos 1,945 (medio 2016) persona cu tin of ta desaroyando trastorno neurocognitivo tipo Alzheimer. Ta conoci cu mas tempran e diagnostico tuma luga, mas beneficio esaki tin pa e calidad di bida di e persona cu e malesa di tipo Alzheimer. E beneficio principal di un diagnostico tempran ta cu e persona ainda por pensa y evalua su futuro y tuma decisionnan autonomo.
Cu e maneho actual, no tin suficiente capacidad pa bin cu diagnostico profesional cu un plan di cuido adecua pa e grupo aki.
A base di pronostico di ‘Centraal Bureau voor de Statistiek’ Aruba (CBS Aruba) Fundacion Alzheimer Aruba ta calcula cu pa 2030 e cantidad di persona trastorno neurocognitivo tipo Alzheimer lo crece te na 3,820, pues un crecemento di 96% compara cu medio 2016 (casi dobel den 14 aña).
Pues, no tin mas tempo pa warda pa bin cu un maneho apropia y efectivo pa duna un cuido completo segun norma y balornan di nos comunidad multicultural y cu diferente idioma.
Pa cualkier pregunta tocante e topico aki, comunica cu Fundacion Alzheimer Aruba via e-mail [email protected] of telefon 280 8416.