E temporada cu e aña escolar ta finalisa, ta acercando. Muchanan ta prepara si nan rapport ta sali bon, si nan ta bay over of keda sinta. E ta un temporada hopi emocional pa ambos. Sra. Felicia Ponson, Pedagogisch Medewerkster na Fundacion pa Nos Muchanan ta amplia mas ariba e temporada aki.
Sra. Ponson a cuminsa na bisa cu mayornan tambe ta pasa den emocionnan ora cu e mucha yega cas cu e rapport, hopi di e reaccionnan, e prome reaccion ora e yiu bin cas ta contento, porta alivio, por ta desapunto, of rabia. Tin biaha esaki no mester bin cu sorpresa unda cu durante aña ta haya señal cu e mucha ta bay bon of malo na scol.
Ora cu yiu yega cas cu rapport, semper duna recompensa di palabra, e ta e miho recompensa pa duna bo yiu. Hopi biaha ta duna material, e ta bira bieuw, e ta kibra. Pero e palabra di apoyo semper lo keda cu e mucha. Ora cu un mucha yega cu;n bunita rapport, semper bis’e bon trabou, abo a logra esaki. Bo a traha hopi duro pa esaki. Y esaki tambe Fundacion kier bisa, pa purba di evita devalua e esfuerso di e mcuha. Tin biaha ta haya reaccionnan cu e mayor ta bisa cu p.e. Bunita rapport pero cu no a spera nada otro. Pero esaki ta kita e esfuerso di e mucha. Un bunita rapport ta a base di e esfuerso di e mucha.
Ora cu duna e mucha placa, hopi biaha e mucha ta cuminsa ta siña djis pa placa. Ora cu no tin placa, e mucha no ta duna esfuerso mas na scol. No tur ora un mucha ta bin cu rapport bunita. Pero semper ta bisa e mayornan, pa semper wak e cosnan bon prome. Wak e vaknan bon, wak e cifranan bon cu e ta haya. Dun’e elogio pa su puntonan bon y despues lag’e splica su mes, pa e puntonan menos bon.
Un otro tip ta cu menasa y straf no ta yuda. Hopi biaha, den temporada di vakantie, tin mayornan cu ta menasa, y esaki por pone un mucha pensa cu siñamento y huiswerk ta un straf cu por bira un problema den futuro. P’esey ta conseha mayornan pa yama scol, yama docente pa abo como mayor compronde dicon bo yiu a haya tal punto ariba rapport y dicon e rapporta a sali asina. Laga e yiu bin cu ideanan con pa mehora su puntonan pa siguiente aña.
E di cinco tip ta pa evita di bisa, ta cu “si bo haci bo best, mi lo…”. Esaki ta peligroso ya cu awo si e yiu a haci su best, pero toch el a haya un 6, ta duna e mucha loke a priminti’e si of no. Si kier duna e mcuha algo, ta pa duna algo pa algo cu el a haci.
Nunca compara un mucha cu otor mucha. Esaki por haci hopi daño na e mucha su auto estima. Mester compronde cu tur mucha tin diferente capacidad. Dus si ta compara e rapport cu algo, compar’e cu su capacidad. Compara su rapport cu su esfuerso. P’esesy ta evita di compar’e cu rapport di otro mucha.
Por ultimo semper duna un bon splicacion dicon scol ta importante. Haci bo best ya cu scol ta importante pa futuro. Pero e palabra futuro tin ora ta dificil pa e mucha. Splica den detaye, kico kier wordo bisa cu esaki. Duna e mucha mas gana pa e sigui siña.
Tambe mayornan tene un bon comunicacion cu scol y su maestro. Esaki mester keda henter e aña escolar. Y tambe keda cu’n bon comunicacion cu e yiunan, cu facilmente por wak unda nan mester di mas ayudo. E tipsnan aki lo wordo publica ariba Fundacion pa Nos Muchanan su pagina di Facebook.