Despues di cu e situacion di paisnan den region a deteriora, hopi ta esunnan cu a probecha di nos boom economico pa bin establece na mes na Aruba. Pero berdad tambe ta, cu hopi hende no tabata kier a cana e proceso legal, tin biaha largo pa por haya un permiso di estadia y un permiso pa traha.
Pa haya un permiso di estadia ta tuma su tempo. Pero di un manera of otro, e personanan di afo, tabata busca un persona local pa casa cu nan, a cambio di placa. Hopi biaha e local ta of tabata un persona cu ta den e mundo di adiccion. Y un adiccion ta costa placa, cu e persona no tin. P’esey ora cu’n persona acerca nan cu, p.e. 5 mil florin, nan ta tum’e man habri. Esaki ta “yudanan” temporalmente carga cu nan adiccion, na cierto manera. Hopi ta e matrimonionan aki cu ta tuma luga den exterior y despues ta wordo inscribi na Censo. Ora cu e personanan aki, pa un of otro motibo, hayanan den problema cu husticia, e hues cu ta trata e caso ta puntra e persona si e ta casa. Esaki na su turno ta contesta, cu si, cu nan a pag’e 5 mil florin pa e casa cu’n persona stranhero. Asina cu e persona stranhero aki keda cla cu tur su documentacion, e no ta worry mas cu su ‘casa’ y ta sigui un bida normal, como sifuera nada un pasa. Añanan ta pasa bay, y cada ken a sigui nan bida.
TRATA DI PERSONA
Loke hopi hende no ta consciente di dje ta, cu casonan asina tambe ta cay bou di ‘mensenhandel’. Hopi lo puntranan mes ‘dicon’? Expertonan den ley ta bisa cu unabes cu un persona haya placa pa haci cierto movecionnan, den e caso aki, casa, e ta violando ley. E ta cay tanto bou di Matrimonio Ficticio y tambe ‘Trata di Persona’. Unabes cu tin placa den wega, bo ta violando ley.
Pero semper ora cu ta papia di Trata di Persona, un persona ta esun cu ta fungi como intermediario. E ta un negoshi lucrativo, caminda cu e persona cu ta fungi como intermediario tambe tin cu haya su ‘fair share’. Matrimonionan Ficticio ta un secreto publico, pero pa un of otro motibo, no ta entrega denuncia. Sin cu tin un denuncia entrega, Ministerio Publico no por haci nada. Contrario na Hulanda, unda cu Ministerio Publico si ta move shelo y tera pa nan por combati e fenomeno aki, y detencionnan ta cay. Nan a cuminsa varios caso contra personanan cu ta culpabel di trata di persona, y tin cu bisa cu lastimamente, na Aruba esaki ainda no ta e caso, unda cu Ministerio Publico ta actua contra di esaki. Pero cu e ta algo cu ta pasa regularmente, esaki ta un hecho.
INSCRIPCION CENSO
Parehanan cu ta contrae matrimonio, ora di yega Aruba, e matrimonio mester wordo inscribi pa Censo. Esaki tambe ta full un proceso. Door di tanto casonan di matrimonio ficticiso, e proceso aki tambe a bira uno largo. Esaki ta pa evita cu ta haci maluzo di nos leynan, pa asina haya derecho automatico (van rechtswege toegelaten) pa keda nos pais.
Hopi investigacion ta wordo haci, pa asina saca afo si enberdad e matrimonio ta uno real, y no ficticio.
Matrimonio ficticio
Despues di cu e situacion di paisnan den region a deteriora, hopi ta esunnan cu a probecha di nos boom economico pa bin establece na mes na Aruba. Pero berdad tambe ta, cu hopi hende no tabata kier a cana e proceso legal, tin biaha largo pa por haya un permiso di estadia y un permiso pa traha.
Pa haya un permiso di estadia ta tuma su tempo. Pero di un manera of otro, e personanan di afo, tabata busca un persona local pa casa cu nan, a cambio di placa. Hopi biaha e local ta of tabata un persona cu ta den e mundo di adiccion. Y un adiccion ta costa placa, cu e persona no tin. P’esey ora cu’n persona acerca nan cu, p.e. 5 mil florin, nan ta tum’e man habri. Esaki ta “yudanan” temporalmente carga cu nan adiccion, na cierto manera. Hopi ta e matrimonionan aki cu ta tuma luga den exterior y despues ta wordo inscribi na Censo. Ora cu e personanan aki, pa un of otro motibo, hayanan den problema cu husticia, e hues cu ta trata e caso ta puntra e persona si e ta casa. Esaki na su turno ta contesta, cu si, cu nan a pag’e 5 mil florin pa e casa cu’n persona stranhero. Asina cu e persona stranhero aki keda cla cu tur su documentacion, e no ta worry mas cu su ‘casa’ y ta sigui un bida normal, como sifuera nada un pasa. Añanan ta pasa bay, y cada ken a sigui nan bida.
TRATA DI PERSONA
Loke hopi hende no ta consciente di dje ta, cu casonan asina tambe ta cay bou di ‘mensenhandel’. Hopi lo puntranan mes ‘dicon’? Expertonan den ley ta bisa cu unabes cu un persona haya placa pa haci cierto movecionnan, den e caso aki, casa, e ta violando ley. E ta cay tanto bou di Matrimonio Ficticio y tambe ‘Trata di Persona’. Unabes cu tin placa den wega, bo ta violando ley.
Pero semper ora cu ta papia di Trata di Persona, un persona ta esun cu ta fungi como intermediario. E ta un negoshi lucrativo, caminda cu e persona cu ta fungi como intermediario tambe tin cu haya su ‘fair share’. Matrimonionan Ficticio ta un secreto publico, pero pa un of otro motibo, no ta entrega denuncia. Sin cu tin un denuncia entrega, Ministerio Publico no por haci nada. Contrario na Hulanda, unda cu Ministerio Publico si ta move shelo y tera pa nan por combati e fenomeno aki, y detencionnan ta cay. Nan a cuminsa varios caso contra personanan cu ta culpabel di trata di persona, y tin cu bisa cu lastimamente, na Aruba esaki ainda no ta e caso, unda cu Ministerio Publico ta actua contra di esaki. Pero cu e ta algo cu ta pasa regularmente, esaki ta un hecho.
INSCRIPCION CENSO
Parehanan cu ta contrae matrimonio, ora di yega Aruba, e matrimonio mester wordo inscribi pa Censo. Esaki tambe ta full un proceso. Door di tanto casonan di matrimonio ficticiso, e proceso aki tambe a bira uno largo. Esaki ta pa evita cu ta haci maluzo di nos leynan, pa asina haya derecho automatico (van rechtswege toegelaten) pa keda nos pais.
Hopi investigacion ta wordo haci, pa asina saca afo si enberdad e matrimonio ta uno real, y no ficticio. Directora di Censo por nenga di inscribi un matrimonio den caso di cu e tin sospecho di cu e matrimonio ta uno ficticio.
Na October 2017 un pareha di nacionalidad Haitiano a demanda Dienst Burgerlijke Stand y su directora, Sra. Luydens, pa asina e matrimonio wordo inscribi toch na Censo. Hues a declara e demanda aki no admisibel y por lo tanto e matrimonio no a wordo inscribi na Censo.
NACIONALIDAD
Algo cu no a cambia den anno 2019 ta e nacionalidadnan cu mas ta comete e acto aki, di casa cu’n persona a cambio di placa. Esakinan ta personanan procedente di Republica Dominicana, Colombia, Haiti y Venezuela. Cu Republica Dominicana siendo e pais cu mas ta resalta. Esaki no ta descarta cu tin otro nacionalidadnan cu ta haci esaki.
NACIONALIDAD
Algo cu no a cambia den aña 2019 ta e nacionalidadnan cu mas ta comete e acto aki, di casa cu’n persona a cambio di placa. Esakinan ta personanan procedente di Republica Dominicana, Colombia y Venezuela. Cu Republica Dominicana siendo e pais cu mas ta resalta.