Na e momentonan aki tin un virus serio y peligroso pa cacho pa cual a papia cu dr. Ricardo Contreras, veterinario cu ta splica mas ariba e malesa di cacho cu tin awor aki na Aruba cu ta distemper.
Segun dr. Contreras, e malesa ki ta bin como un brote, cada cierto tempo. Den cierto paisnan cu tin hopi selva of fauna salvahe, e ta un reservoir natural den e poblacion di cacho, of wolf, of pushinan salvahe. Dus den animalnan exotico.
Basicamente na Aruba, e malesa aki ta afecta mas tanto cacho, y den mayoria pais cu no tin mucho razanan di cacho salvahe, manera un vos, of un wolf, e ta afecta cachonan domestico.
Normalmente e virus ta cuminsa como un virus respiratorio, manera griep. E wowo ta haya mekke- mekke, e cacho ta cuminsa niester y tin hopi tosamento. Tin biaha e ta bin cu sacamento, esaki ta un di e señalnan di distemper, pero no ta tur ora.
Tin biaha e sintoma respiratorio por bin hunto cu sintomanan nervioso, of tin biaha tin remision di sintomanan nervioso. Aparantemente, e cacho ta bira miho, e sintomanan di griep ta pasa pero despues ta bin e sintomanan di e sistema nervioso. Esey ta consisti di basicamente di atakenan di cierto grupo muscular. Tin biaha e por afecta e nervio optico, dus nan por keda parcialmente ciego. Nan por keda lam of por desaroya epilepsia.
E malesa, segun dr. Contreras, por wordo pasa di cacho pa cacho, of door di contacto cu su secreccionnan, dus su orina, su af, su slijm of ora nan niester of ora di tosa nan ta saca slijm, y tambe likidonan cu e ta saca for di su wowo, tur esey por contagia.
Dr. Contreras a sigui splica cu e virus no ta den aire, pero e mester ta den contacto cu un otro cacho cu tin e virus. Ora cu un persona tin un cacho cu distemper na su cas, y si e cacho ta vacuna y p.e. si wak cierto casonan cu ta bin hunto, p.e. carpata, of heartworm (bichi di curason), cu ta compremete e inmunidad di e bestia, e ta haya distemper hopi duro y e ora tin biaha ta dificil pa nan recupera di esaki.
Den e caso cu e cacho no ta vacuna, e ora hopi biaha e ta 80% mortal. Hopi biaha di e 20% cu por scapa, mita di esakinan, por desaroya sintomanan nervioso cu a lo largo ta compromete e bida di calidad di e bestia. Dus, na final, mayoria di biaha ta pone e cachonan drumi.
For di October aña por bisa, cu compara cu otro brotenan, esaki tabata mas rapido. Tabata tin casonan constante. Den caso di e biaha aki, e no ta hayando tanto asina. Ta como sifuera cu e virus ta bayendo mas slow. Principal ta e vacuna di e cacho. Pero door cu tin asina hopi malesa primario aki na Aruba, e heartworm (bichi di curason) y e malesa di carpata. Prome cu vacuna, ta bon pa laga check si nan ta salud, cu nan no tin e dos malesanan aki.
Tene bo cacho limpi di carpata y purga, esey ta bay haci cu e cacho lo bay haya e malesa y si e hay’e toch, e tin hopi chance di survive, segun dr. Ricardo Contreras.