Aruba no ta bou di presion di CAft of gobierno Hulandes so. Economia di Aruba ta exigi pa sanea e situacion. Esaki mester a sosode hopi aña pasa. No mester a lag’e bay asina leu mes, segun Sr. Ben Marapin, di Marapin Consultancy.
Si no bin cu medidanan, reduci BBO sin compensa esey, y mas y mas gasto di mas, Aruba no ta den e situacion awe. Loke nos ta aworaki, pa loke ta finanza publico, e prioridad mas grandi ta con ta bay paga e debe cu e gobierno anterior a causa hunto cu’n deficit demasiado largo. Nos mester paga, pasobra cu e gobierno anterior, tarheta di credito di Aruba, a swipe tur caminda sin pensa bon, eigenlijk sin wak ki impacto e tin ariba economia. Kisas nan a spera solamente y gamble ariba e impacto politico.
Situacion ta hopi serio, gobierno a anuncia cierto medidanan, pa alivia e situacion financiero di gobierno. Esaki no ta suficiente pa drech’e. Kisas lo mester bin mas medidanan adicional, pasobra cu situacion ta hopi serio. Sr. Marapin ta di opinion cu no tin otro manera pa haci’e lihe. Loke ta entrada adicional, pero si Sr. Marapin ta boga pa restructura finanza publico. Sigur e gastonan , pero tambe e entradanan. haci’e na un manera mas fair y menos posibilidad pa hende evita di paga belasting of ta evadi belasting.
Dia 1 juli lo cuminsa cu aumento di BBO di 3.5% pa 6%, cuminsa di awo caba pa transforma esey di awo caba den un BTW. BBO tin un bentaha cu e ta un ley existente caba. E cambio ta un ahustacion pa 3.5 pa 6%. E no ta un cos grandi, y gobierno mester placa. Segun Sr. Marapin nan mester a haci’e per 1 mei caba. E situacion ta basta serio.
Aruba semper tabata tin debe, y Sr. Marapin a papia ariba esaki cu expertonan Hulandes, di SER. Ora cu a contanan cu Aruba tin un debe y nan a puntra pa entradanan con esaki ta desaroya, a splicanan cu entrada di gobierno den añanan 90, e tabata core den careda di 8% pa 9% pa aña, nan a keda sorprendi door cu e entrada ta crece y toch tin deficit cu tin debe creciendo. E splicacion simpelmente, politiconan pa gana eleccion, nan ta focus ariba kico nan ta kere cu lo gana voto y loke esaki ta costa comunidad nan no ta worry mucho. Y e resultado e ultimo 8 añanan, cu debe como porcentahe di GDP ta na 93% ta loke Sr. Marapin a bisa esaki caba a ña pasa, ora cu el a wak e cifranan presenta pa gobierno, y a avisa cu debe lo keda crece, cual ta loke a pasa.
E florin, esun cu ta encarga cu cuida nos florin y den un situacion di economia habri chikito manera Aruba, e situacion actual ta cuanto divisas ta drenta y cuanto ta sali, cuanto e reserva tin na divisas, y Banco Central ta haciendo un bon trabao. Nos florin no ta na peliger, pasobra malgastamento di mas, deficit di mas, poco poco e lo wordo stabilisa. Y, spera cu aki paar di aña y no kere cu aki 3 aña tin un presupuesto balansa, ya cu e situacion ta basta serio. E nivel acceptabel, no mas cu 60% e lo tarda un 10 pa 15 aña. Dus, e florin no ta core peliger por lo pronto. A termino mediano, Banco Central lo tuma pasonan necesario pa florin no perde su balor, expresa den dollar.
E otro punto interesanta, ta wak e spirito cu BBO lo causa inflacion 10% ta lanta cabes atrobe. Un tempo esey tabata wordo bisa. Y esey no ta caso. Si wak e situacion di Aruba su economia, analisa con Aruba su economia, analisa con e BBO ta hinca den otro, nunca un BBO di 3% por causa un inflacion di 10%, segun Sr. Ben Marapin, di Marapin Consultancy.