Falta 65 dia pa eleccion. A saca varios rapport. Leo Maduro, kende ta den e Fundacion Bon Gobernacion Aruba, a splica cu den un campaña electoral asina, ta purba di mantene mas tanto posibel obhetividad y mas tanto posibel aporta informacion. Informacion pa cada ken por forma su propio opinion. No tey pa impone cierto preferencia politico. Kier si ta clarifica e hechonan manera nan ta. Na e momento aki e ta poco dificil ainda pa loke e partidonan mes kier trece dilanti. Pa e siman cu ta bin aki lo bay bin mas claridad pa e detayenan cu e partidonan cu lo trece padilanti.
Den e dos debatenan cu tabata tin, a mira mas cu a desea, declaracion di intension, pero no plannan concreto. Tur hende kier drecha finansas publico, tur hende kier caba cu criminalidad, tur hende kier para e ilegalnan na costa. Esey realmente no ta yuda mucho, pasobra e problema no ta e intension, pero con bo ta bay haci’e. Mas cu tur cos, mirando e situacion financiero cu Aruba ta aden, cualkier Gobierno cu sinta ta cu bo mester bay corta cierto caminda pa bo bay uza e placa otro caminda, si esey ta e caso. Laga e cos manera cu e ta, esey no ta un opcion.
Ora cu FGCA duna recomendacion den su rapportnan ya ta publica. E rapportnan aki ta traha como base. E no tey pa un hende bay sinta henter un fin di siman lesa, decenas di pagina di materia bastante dificil. E dia cu tin ta cu lo bin cu e conclusionnan mas importante na un manera mas simpel dilanti.
Maduro a sigui splica cu e rapportnan dimes caba ta mustra den cierto direccion. Si nos papia di finansas publico,a yega na un punto cu simplemente no por sigui gasta placa na e manera cu a haci’e den e 31 añanan cu Aruba ta pais riba su mes.
Tempran den e proceso di e debate, no a anticipa cu ningun partido lo a mustra kico nan lo bay haci. Te awor aki a haya mas e lemanan, e consignanan general, pero pa baha den detaye di cada un.
Tin dos punto importante cual ta kico ta e medionan financiero pa por haci’e y kico concretamente ta e plannan, kico ta bay drecha den enseñansa. Un di e cosnan cu Maduro ta hopi critico riba dje, cu ta ripara por ehempel cu mayoria di partido ta papia en general di
Enseñansa. Hopi biaha ta bin cu ehempel cu ta toca enseñansa avansa, HAVO, VWO of EPI, etc., mientras cu tur hende cu ta traha den enseñansa sa masha bon cu e problema grandi na Aruba ta e desaster grandi cu nos tin den enseñansa basico, cu ta flow over den e formanan di educacion avansa despues. E base ta hopi malo mes e situacion den educacion basico ta. No ta spera cu e hendenan cu ta traha aden, no mester sinti nan mes ofendi tambe, pasobra como fundacion, mester papia riba cosnan cu claridad. E fundacion tey tambe pa aporta, con pa drenta. Mester haya un situacion na unda e partidonan politico ta cuminsa reconoce e problemanan fundamental den enseñansa tey. Te awe ainda, no a tende ni di un cu nan ta bay den e direccionnan aki. Por ta nan ta bay den un tiki den e direccion, pero no ta menciona e problemanan cu nos tin.
Tur ta papia di bay haci algo, pero con nan ta bay haci’e. Tampoco di unda nan ta bay saca e fondo, pasobra tur ta papia cu tin cu renoba mas scol. Tin cu haci esaki pa scol, pero no ta bisa con e proceso lo bay ta. Esey ta normal aki na Aruba un partido menciona esey, siendo cu e ta prefera di wak e resultado di e eleccion prome. Realmente loke falta na Aruba ta por ehempel, na Merca tin esey y na Hulanda tambe, ta e comision di budget di congreso. Na Hulanda bo tin CPB (Centraal Plan Bureau), cu ora tin campaña electoral, partidonan ta somete nan plannan financiero na e CPB y nan ta hinca esaki den un modelo y nan ta saca afo cu riba tal punto bo ta hopi optimista, pasobra bo no por bay gasta tanto placa, pasobra etc. Nan ta calcula kico ta bo plan general financiero. Nos no tin esey.
Den e debate di Camara di Comercio y esun di Millenials di siman pasa, partido RED, a bin cu e punto di bista cu nan ta bay gasta 10% di GDP den enseñansa. Ta un intencion masha noble, pero nos tin 31 aña cu no ta logra gasta 6% di GDP. Awor aki, nos ta na 270 miyon pa aña di e presupuesto total cu ta dedica na enseñansa. 10% ta 500 miyon. Awor den un aña cu mester bay save, mester keda cu un surplus di 25 miyon, con bo ta bay gasta 230 miyon mas. E preguntanan ey no ta bin ni di un instancia autonomo, pero bo ta ripara cu no tin ni e conocemento den e otro partidonan pa nan por responde den e debate riba algo asina.