Den e ultimo simannan mi a skirbi di e filosofia di Emil Friedman tras di e programa El Sistema di José Antonio Abreu y mi a skirbi di e beneficionan pa e comunidad y e participantenan. Mi a skirbi di e proyecto pa crea un orkesta sinfonica hubenil na Aruba mescos cu tin centenares na Venezuela. Pero mi no a skirbi con e programa ta funciona na
e nivel di mas abou. Caminda e muchanan ta haya les di nan docente, nan ta siña lesa notanan musical, toca un instrument musical y eventualmente toca hunto cu otro studiantenan cu ta toca diferente instrument pa produci musica sinfonico.
Durante mi estadia na Maracaibo siman pasa mi tabatin e placer di combersa cu un sobrina di mi señora, un hoben di 13 aña, Maria Fernanda Nava, kende ta toca fiyo den e orkesta sinfonica na e costa oriental di Lago di Maracaibo. Mi a combersa hopi cu su mama tambe y di nan mi a siña con e programa ta funciona di e punta di bista di dos cu ta envolucra personalmente.
Maria Fernanda ya tin 5 aña ta den e orkesta. El a hereda su amor pa musica di su tata kende ta un arkitecto di formacion y un musico cu ta toca trombon, saxofon y trompet. Den e region na costa oriental di Lago di Maracaibo tin varios center di El Sistema, cada un cu su propio orkesta: Los Puertos, Cabimas, Lagunillas, Mene Grande,etc. E mihonan di e orkestanan aki ta wordo invita pa participa den e Orquesta DELACOL (De La Costa Oriente del Lago). Orquesta DELACOL ta conta cu mas di 200 miembro di diferente edad for di 6 aña te 18 aña. For di e 200 musiconan, e director ta scoge entre 80 y 90 ora nan presenta un concierto na Maracaibo. Maria Fernanda su soño ta pa pronto e lo por participa den e orkesta elite aki.
Participacion den un sinfonica ta un compromiso serio cu ta rekiri hopi tempo. Maria Fernanda ta biba na Ancon cu ta keda na un distancia di 15 a 20 minut cu auto pa Los Puertos. E ta bay scol na Los Puertos y e ta keda aya pa tuma les di fiyo y ensaya cu e orkesta. E ta calcula cu pa siman e ta pasa por lo menos 12 ora cu su fiyo. Ora cu tin concierto, e ta ensaya cu e orkesta pa varios ora mas prome cu e concierto cuminsa. Mescos cu tur otro participante cu no por cumpra su propio instrumento musical, Maria Fernanda a ricibi su fiyo di El Sistema. E mester paga solamente e aseguro di e instrumento, loke ta un cachicachi. Segun e musiconan mehora nan tocamento, nan ta haya un instrumento di miho calidad. Tur les cu Maria Fernanda y otronan den El Sistema ta haya ta gratis. Den e programa na Aruba tambe tur les lo ta gratis y e instrumentnan lo wordo presta na e participantenan, asina cu tur mucha, pober y rico, por participa.
E orkesta Rafael Temóstenes Puche di Los Puertos ta duna hopi concierto na Los Puertos mes y na Cabimas, den aire libre den park y den teatro. Nan ta toca musica clasico, tango, jazz y musica popular aregla pa orkesta sinfonica. Prome cu cada concierto, Maria Fernanda ta ensaya oranan largo su so y conhuntamente cu otro miembronan di e orkesta. E director di e orkesta, Israel Zambrano, ta un producto di El Sistema. Manera hopi otro, Sr. Zambrano a keda yuda e programa como docente despues cu el a pasa edad di 18 aña y eventualmente el a haya un orkesta pa e dirigi.
Señora Yenny Nava, mama di Maria Fernanda, ta conta mi cu mescos cu e “proverbial Hockey Mom” na Merca, e tambe ta dedica hopi tempo cu su yiu den e programa. Pero e ta sinti un satisfaccion ora e mira con su yiu a desaroya mentalmente y spiritualmente mientras el a siña toca un instrumento musical. Yenny ta contento cu e amistadnan cu el a forma y e “bonding” cu otro mayornan.
Mi a haya cu Maria Fernanda di berdad ta un mucha precoz cu ta combersa na un nivel di un mucha basta mas grandi. El a compromete su mes seriamente pa traha duro pa desaroya su talentonan musical y ta dedica na su fiyo, pero sin bira un persona di un solo dimension.
Mi ta ansioso pa mira hopi mucha Arubiano bira manera Maria Fernanda ora cu e Orkesta Sinfonica Hubenil di Aruba bira un realidad. Nos muchanan tambe por!