Consecuencia di Ilegalidad ta cu:
-e ta costa placa, miho bisa e ta costa pueblo placa;
-e ta daña e mercado laboral;
-e ta fomenta corupcion;
-e ta crea desbalance riba tur tereno.
Ilegalnan cu ta bibando na Aruba no ta respeta nos pais, sino nan lo a drenta na e manera corecto. Pues cu permisonan di trabao y estadia regla via e departamentonan di Gobierno manera ley ta stipula.
Kico ta pasa? Hopi ta paga sumanan halto adicional pa tramita nan papelnan – no di acuerdo cu e proceso regla den ley. Pues cu otro palabra ta cumpra permiso. Esaki ta fomenta corupcion abiertamente di ambos banda. Di esun cu ta paga y di esun cu ta cobra.
Tin leynan cu ta mara na sancion fuerte (boetnan halto) pa dunador di trabao cu ta emplea trahador ilegal. Y e trahador illegal ta wordo deporta bek pa su pais. Prensa ta menciona casonan asina pero nunca pueblo ta lesa si e dunador di trabao a haya boet y cuanto e boet tabata ta. Den caso cu no aplica boet no solamente ta fomenta illegalidad, tambe ta stroba placa (di boet) di drenta caha di gobierno. Y ken ta paga pa pone e persona riba avion y mand’e bek pa su pais? Tur esaki ta costa placa;
Personanan illegal cu mester haya cuido medico automaticamente no ta asegura y no tin forma di paga e gastonan di hospital. Ken ta paga e gastonan aki? Ta nos tur cu ta paga belasting.
Nos tur sa cu un persona illegal lo traha pa cualkier suma y lo traha oranan mucho mas largo cu esnan legal. Y dor cu nan ta disponibel doñonan di trabao ta haci uso di nan y ta pone nan traha “zwart” pues sin draag af niun premie ni belasting cu ta un atentado contra caha di gobierno. Y otro consecuencia ta cu ta daña e mercado laboral. Den sector di construccion, horeca y ofishinan liber e fenomeno di trahador illegal a zorg pa salarionan y prijsnan instabiel y desproporcional. Salarionan bao minimumloon ta contra ley y ta reduci koopkracht en general di trahadornan den e sectornan aki cu consecuencia cu gobierno tampoco ta haya placa di BBO den su caha.
Personanan illegal mester biba un caminda. Cualkier apartamento of “washok” of “schuur” of “chosa” den cura di cas of scondi den mondi ta acceptabel pa nan. Si e departamento di DIP ta haci su trabao di controla lo nan encontra cu e situacionnan aki. Pa no papia mes di belastingdienst y departamento di immigracion. Ta e falta casi total di contol a y ta fomenta illegalidad riba nos isla. Mi ta sigur cu tin mas consecuencia, pero esunnan menciona ta esunnan mas visto. Ningun gobierno ni geel ni berde a zorg pa tin control. Ningun ley tin peso si no tin control pa asina aplica sancionnan. Pa medio di control y sancion pisa ta crea respet pa nos pais, nos leynan y ta crea screment serca esnan cu ta haci nan mes culpabel na illegalidad y serca esnan cu ta saca probecho di esaki. Den un proximo gobierno ReD lo zorg pa tur departamento cumpli cu nan tarea principal di eherce control di forma estricto pa combati illegalidad efectivamente.