Algun siman atras, un mama a sali dilanti pa expone abusador di su yiunan y comparti cu comunidad di Aruba e caminda di cruz cu e mester a cana pa haya husticia den su caso. El a menciona con un di su yiunan a logra kita e miedo di papia y bisa kico tur tabata pasando cu ne, algo cu e mucha a siña despues di un charla di Telefon pa Hubentud relaciona cu abuso di mucha.
James Sneek, director di Fundacion Telefon pa Hubentud ta bisa cu nos muchanan y hobennan na Aruba tin diferente problema. Esaki tabata prome cu Covid19 tambe, pero e crisis tambe a saca hopi problema. Un di esakinan cu ta biba hopi bao di nos muchanan y hobennan ta e parti di abuso sexual. “Esakinan ta casonan hopi lamentabel, y dios gracia cu e mucha aki tin e confiansa pa bay cerca su mayor y papia,” segun sr. Sneek. Banda di loke ta email, chat y tambe telefon, e fundacion ta yega un averahe pa aña di casi 9,000 mucha, hoben, mayor y profesional brindando nan cu informacion y conocemento riba diferente tema.
“Nos ta para keto riba e relacion cu mester tin na cas, e comunicacion tambe, y hopi biaha nos muchanan na Aruba ta asumi di con nan mayor lo reacciona na algo,” segun sr. Sneek. Dus e mucha hopi biaha ta pensa negativo mesora keriendo cu e mayor lo pensa e ta fout of cu e tin e culpa.
Akinan nan ta purba di manda nan bek na un mayor of adulto, na momento cu haya contacto cu mucha of hoben na telefon, mester dirigi e pa asina e por papia cu un persona adulto den su netwerk cu e ta confia. Den e forma aki ta haci duidelijk na nan cu na momento algo malo pasa cu nan cu esaki no ta nan culpa, y cu nan tin cu bay e persona adulto aki cu nan ta confia pa cuminsa cu e combersacion.
Telefon pa Hubentud tin un programa cu ta cana tur aña na scolnan basico, klasnan 1 te cu 3, caminda cu den mey ora ta duna mucha informacion pa kico tur por haci uzo di e fundacion su servicionan. Den e momento ey ta combersa hopi biaha riba diferente sentimento cu hendenan por tin. Na Aruba, ora bo puntra un mucha con a bay na scol, mayoria di biaha ta bisa bo el a bay bon, malo of laaf. “Nos kier mas pa nan bisa mi ta alegre, of feliz, of desapunta, pa duna bo un miho bista di kico e por ta sintiendo,” segun sr. Sneek. Banda di tur lectura y workshop cu e fundacion ta duna, esaki menciona ariba ta tuma luga tur aña unda ta percura pa pasa tur scol.
Tur proyecto ta wordo crea a base di loke ta scucha e mucha y hoben ta bisa nos via email, chat of telefon. E fundacion ta enfoca tambe na siña e mucha kico ta su derecho, pasobra ora e ta na altura di esaki, e sa con pa para mas miho pa su mes. Y na momento cu algo tuma lugar cu no ta corecto, e sa con pa cana, bisa no, y papia cu adultonan.
Enbes di sinta warda e mucha yama, e fundacion ta opta na purba trata e problematica preventivamente, prome cu e bira un problema. Na momento bo tende diferente desaroyonan via telefon, email, y chat, bo ta crea lecturanan, workshop y proyecto pa ataka e desaroyonan negativo cu bo ta confronta prome cu nan bira problema grandi.