Un caso cu sigur a hala atencion ta esun di e yiunan di e meneer Reginald Danies, cu manera tur hende sa, el a yega asina leu cu Sr. Danies a manifesta su frustracion door di graffiti rond di Aruba, pa crea consciencia.
E tabata tanto pa Aruba como nos hendenan di afo. Januari ta habri y ta bira 9 aña caba den e lucha aki. Sra. Gomes a spica cu tabata tin hopi reaccion ariba FB, hopi hende sosteniendo Sr. Danies, ya cu na final di dia no ta focus ariba su persona, pero ariba e daño causa na su yiunan. Ta spera cu husticia lo prevalece, aunke cu confianza den husticia na Aruba pa loke ta abusonan sexual ta minimo. Ya tur hende ta verwacht cu no lo tin mucho castigo.
Esaki ta loke a wordo crea den comunidad door di e castigonan sumamente abao cu ta wordo duna den casonan aki. Esaki ta un lastima, ya cu ta trata di muchanan cu nan inocencia ta kibra. Pa loke ta caso di yiunan di Sr. Danies, ya caba ta 5 aña y no por compronde con un caso asina por tarda. Ora di horta, e caso ta bin dilanti hopi lihe, pa cera e malhechor. Pero un caso di abuso sexual contra di un menor, ta tarda asina hopi pa e bin dilanti.
Sra. Gomes a sigui bisa cu e ley por wordo hisa te 30 aña of bida largo, pero si e ley no ta funciona, no ta yega na castigo manera cu mester ta. E ta un caso hopi delicado, unda cu e muchanan no ta papia di biaha, esaki ta tuma su tempo. E un proceso unda cu e muchanan tin cu bay un psycholoog of psychiater. Pero e proceso ariba su mes ta stagna eynan, pa falta di prueba medico cual ta algo sumamente importante. Hopi biaha no ta haya e prueba medico, unda cu tabata tin un mishimento sin cu tabata tin daño, pero e ta keda un abuso sexual. Ta dificil pa proba, pero e daño ta eynan.
E mucha ta conta kico a pas’e, e ta pasa door di un proceso psicologico, tin un rapport cu ta mustra cu e mucha a pasa den e hecho aki. Pero toch ora di yega na hues, esaki ta bisa cu no tin prueba fisico, no tin testigo. Esaki lo no ta asina nunca, ya cu masha poco lo haya testigo den casonan asina. Esey ta haci’e sumamente dificil, pero e ora tin di bay bek na prevencion. Siña e mucha con pa cuida su mes, pa papia di biaha, pa asina cu e persona cu a mishi cu nan por haya su castigo manera cu mester ta.
MELDPUNT
Gobierno anterior a papia tocante un meldpunt. Minister a bin, minister a bay. Pero nada ainda di meldpunt, pero mientras e casonan di abuso ta sigui aumenta. Bureau Sostenemi ta fungi como e meldpunt. Pero semper ta keda un buraco, entre Bureau Sostenemi y Voogdijraad cu tin e poder pa kita un mucha cu ta den un situacion. Sra. Gomes a sigui bisa cu mester tin un meldcode, cu ta un sistema bon hinca den otro, esey ta loke e fundacion kier bin cun’e pa hopi tempo caba. Bonaire ta bezig cu e ley di meldcode. Parlamento di Aruba a papia di dje, pero nunca el a wordo introduci.
Por wel di tin un meldpunt, unda cu ta meld. Pero na kico esaki ta bay yuda na final? A base di cifranan of ta pa yuda e mucha, e famia? E buraco ta keda y Sra. Gomes no tin miedo di bisa, pasobra cu Fundacion Lisette Gomes ta bezig ta meld tur e casonan di Bureau Sostenemi, unda cu nan ta purba di move, pero den un abuso di mucha fisico (no sexual), ora nan no ta haya e caminda pa sigui cana, nan ta mand’e pa Voogdijraad, cu tin su mesun lista di prioridad. Pa e fundacion, cosnan no ta cana manera mester ta. Tin asina tanto caminda pa yega, prome cu por bisa cu e investigacion por cuminsa.
LIBERTAD
Tabata tin casi dos luna pasa cu’n famia a wordo treci dilanti. E sospechoso a wordo treci dilanti, pa despues wordo laga den libertad, pendiente su caso. Pero ora di papia cu fiscal, no por haya afspraak y si haya afspraak no tin sufciente prueba. Tin dos mucha cu a conta kico a pasa cu nan y cu no ta hayando yudansa niun caminda. Si bay search e meldcode, esaki ta e sistema di con e ta hinca den otro. No mester warda dos siman y no ta normal pa warda dos siman pa haya un “rapekit”. Den casonan asina mester actua “awe”, unda cu no por warda ni pa mañan ni pa otro mañan.
Mester por tin un solo caminda cu cosnan ta pasa. Aki na Aruba ta di un departamento pa otro, ta haci’e sumanente dificil, tanto pa e mucha como e mayor. Cada biaha mester ripiti kico a pasa y di tres luga, ainda mester bay entrega denuncia, caminda cu un biaha mas, e lo mester ripiti kico a pasa cun’e. Esaki ta hopi doloroso, pa ripiti cada biaha e storia. E denuncia ta pa cuminsa cu e caso. Ora yega OM, tin hende no tin contacto cu e fiscal, ta pidi contacto cu e fiscal, pero no ta haya contacto cu e fiscal.
Riba e caso recien unda cu’n tata a abusa di su yiunan te saca uno na estado. Y e ora ey, por bisa cu tur caminda tin fout. Dicon fiscal y hues ta duna castigo asina abao. Con por cu’n tata ta caba cu e bida di bo mesun yiunan, bou di e excuus cu e ta un ‘alcoholico’. Aruba ta hopi desapunta cu e castigona asina abou.
E fundacion lo kier sa a base di kico ta impone castigo y caminda cu por bay te 18 aña ta duna 8 aña so.
Pa loke ta e caso di Sr. Danies, mirando casonan hopi grave mes, unda cu ta haya castigonan abao, y e tempo cu a pasa caba, e chance pa e malhechor haya un castigo, ta poco probabel.