Algo cu FADA semper a bisa, ta cu e muchanan ta hopi open durante charla cu FADA ta duna. Sra. Rulienne Arends ta amplia.
Bo ta haya muchanan di kleuter cu ta bisa cu nan a purba alcohol of nan tin famianan rond di nan cu ta uza un tipo di substancia. Dus for di un edad jong caba, nan ta cera conoci, cu loke ta e parti di droga y alcohol. E efectonan den e parti di e area social por hunga un rol. FADA semper ta bisa, cu mayornan ta keda ehempel pa e chikitonan. Loke e chikitonan ta wak un adulto haci, nan tambe lo bay haci’e. Si un mayor na un edad chikito ta duna e mucha alcohol, esey por haci cu e mucha despues lo bira adicto na esaki. Esey ta pone cu hobennan jong ta bay cay den adiccion.
Por a wak den noticianan, segun Sra. Arends, den un isla den Caribe, cu’n mucha di 4 aña a fayece door di metanfinamina. Dus tur cos ta cuminsa na cas. Pa loke ta prevencion, FADA ta keda haci su esfuerso pa e parti di prevencion, pa keda educa nos hobennan. Pero mester corda tambe cu e ta yega na mayornan, educadornan cu ta guia e muchanan. Ta wak e hobennan como e adictonan. Pero mester bay na unda e la cuminsa. Kico ta e motibo, di unda el a bin. E ta preocupante, y FADA ta wak esaki ora di duna charla.
Ta haci dolor ora cu’n mucha di apenas 4-5 aña menciona cu su mami cu su papi ta lag’e purba alcohol.
E comunidad mester bira tiki mas consciente y no ta bisa cu esaki no ta e caso. Pero falta hopi mas pa yega te na unda cu kier yega. Tin mayornan cu ta haci nan maximo esfuerso pa educa nan yiunan como debe ser. Tin e parti di ley tambe, pero cada ken, riba nan sector. FADA ta haci su maximo esfuerso, nan ta duna conseho ora nan ta wak algo pa cual kier cambio. Ta spera cu, cu tempo, cosnan por cumisna cambia. Aunke ya caba por ta laat.
Pero si e por wordo drecha ainda, si cada ken haci nan maximo esfuerso. Pero no solamente e fundacionnan. E scolnan tambe, no warda te ora algo pasa, pa contact FADA. P’esey FADA t’ey, pa duna informacion na e docentenan, na tur hende. No wardda te ora cu algo sosode, no warda te ora e hoben yega cerca un fundacion pa adicto, siendo cu por ta cinco aña prome, e por a haya informacion necesario.
FADA na momento cu nan scucha cosnan cu nan no ta suppose di scucha, nan ta acerca e docente, cu ta e docente di e klas. Y hopi biaha ta haya e trahadonan social ta cay aden, pasobra cu nan ta esun cu tin contact. Tin scol cu aña pasa, tabata tin un grupo, no di un alumno, pero varios alumno den e klas, pa bisa hopi cos cu e docente no ta na altura di dje. Y e ora FADA di biaha ta contact e docente y e trahado. Tambe nan tin CEAA, y nan ta esun cu ta follow up cu e studiantenan.
Tambe tin scolnan cu hasta e juffrouw ta esun cu ta hiba su studiantenan te na CAA pa haya e guia cu nan tin mester. Aruba mester cuminsa uni, tin mayornan cu ta haci’e. Pero falta hopi mas pa por yega na unda cu mester yega.
Pome cu scol a cera, FADA a sinta cu diferente cabesante di scol, pa loke ta onder y bovenbouw, unda cu nan a bin cu diferente plannan di accion. Nan a pidi e docentenan pa haci algo, ya cu tin hopi scol cu tin plan pa acerca e mayornan, pa ora di oudersavond, pone algo special pa e mayornan.
Awo cu scol a cuminsa bek, lo pro cuminsa planea e prome encuentro cu e mayornan. FADA ta bay scol cosntantemente y e no ta keda solamente eynan. Nna ta bezig cu algun scol pa cuminsa wak con nan pa yega mas cerca di e mayornan, apart di nan trabao.