E tema cu a bin ta bisando for di dia cu Gobierno a bay Venezuela bay firma acuerdo, a pidi tambe pa haya copia di un documento, pero a bin resulta cu e documento no por wordo duna, pasobra tin un acuerdo entre Valero y Citgo pa e documentonan aki no sali, pero el a yega den man di lider di MEP. A combersa cu Evelyn Wever-Croes, lider di Fraccion di MEP, kende a bisa con a bay riba e documentonan aki.
El a splica cu awe, diabierna, den curso di dia a pone man riba nan, e por a haya nan, y a cuminsa pasa den nan mesora. Por bisa cu e prome impresion ta cu no ta mira nada confidencial den dje, cu ta impedi cu Parlamentarionan no por hay’e. Esey ta e prome conclusin cu por saca y hasta a lesa den un di nan cu ta bisa cu Parlamento di Aruba tin derecho di hay’e. E motibo cu Gobierno pero principalmente Presidente di Parlamento a uza pa no haya e documentonan, no tabata un motibo legitimo ni berdad. Por bisa cu ta un wega hopi infantil y sa tambe cu esey tabata strategia di AVP pa pleita riba papel y documento, en bes pa tuma tempo pa studi’e. A dedica masha tempo na e pleito aki y a dedica mas tempo na studia e documentonan aki.
Raad van Advies a haci un tremendo analisis. Esey caba esey lo bira hopi leu. Awo cu e documentonan por comproba cu Gobierno no tabata tin ningun motibo pa nenga. Specialmente Mervin Wyatt-Ras, a cuminsa cu mal pia. El a skirbi e historia di mas scur pa democracia di Parlamento di nos pais.
Pa loke ta e documentonan ta masha hopi. Hunto cu conseheronan di MEP, lo bay sinta riba nan tambe pa por bay studia nan bon, analisa bon y ora ta trata di contractonan di e magnitud aki, semper ta puntra kico ta den e contracto, pero specialmente kico no ta den e contracto.
Ora cu ta un hurista of abogado y ta traha contracto cu un hende, di tal forma cu bo no ta regla y ora bo no regla nan ta pasobra eseynan ta e riesgonan grandi cu tin. Segun Wever-Croes, eyden ta bezig ta purba traha tempo pa haci’e naturalmente, tin e otro compromisonan y ta spera cu pa dialuna por tin un miho bista riba e contracto mes.
E ta contento di a haya e contract, pasobra e tabata tin algun duda cu a lanta cerca dje despues di a pasa Raad van Advies y den e contract por haya tiki mas splicacion, caminda cu algun a lag’e trankil y algun a lag’e mas preocupa.
Wever-Croes tin sentimentonan mixto pasobra e ta preocupa pa e aspectonan financiero di e deal aki. E ta keda puntra su mes, cuanto placa mester bay paga pa esaki. E no ta asina duidelijk kico tur ta core pa nos cuenta, pero ta cuestiona e aspectonan financiero di nos pais. E ta preocupa pa e garantianan cu ta bay ta dunando den esaki, pasobra tin garantia, caminda cu ta para cu 300 miyon si algo mester pasa cu Citgo no por sigui traha na Aruba. Ta puntra si CFT a wak esaki caba y a duna su conseho. E cargo financiero ta preocupante. Tambe e partinan di medio ambiente. Tin hopi claim den medio ambiente cu a wordo bypass, regala, regla. Unico placa cu ta presione ta un fondo di medio ambiente di 21.6 miyon dollar cu Valero ta bay paga na Gobierno. Eynan ta puntra kico Gobierno a haci cu e cen aki. E ta bay den presupuesto di pais Aruba, cu nan ta bay uze pa tur gasto of e ta bay den un fondo apart, cu Citgo lo bay keda hinca placa aden of despues ora cu Citgo bay, tin placa pa por drecha, desmantela y sanea full e tereno. 21.6 miyon ta net nada, segun Wever-Croes.
Mas importante tabata di weita kico ta e exigencianan riba Citgo pa loke ta trata medio ambiente. Lamentablemente no tin exigencianan riba Citgo pa medio ambiente manera standardnan internacional cu ta pensa riba un refineria cu ta bay traha mas limpi. Aruba no tin leynan di medio ambiente ainda y como tal e ta bira un tiki mas dificil pa impone riba un compania si no compronde e contract. Berdad ta cu tanten cu no tin ley no por impone den contract. Un di e preguntanan cu a haci na Gobierno ta si digamos si pasa e ley di medio ambiente, si esey ta aplicabel tambe riba Citgo. E ora Citgo tambe tin cu percura pa haci e tereno limpi. Un realidad ta cu esaki no ta un refineria manera cu nos tabata conoce. Esaki ta un upgrader y un upgrader ta haci mas sushi. Ta saca mas sushedad. E ta laga mas residuo atras. E refineria tabata refina te na un producto final. Esaki no. E ta algo intermediario. E ta laga mas residuo atras. Por corda cu tabata tin e ceronan grandi preto diki y no kier bay pa e direccion eynan.
A haci e pregunta tambe kico ta e palabracion riba esey. Riba e tema aki cu si berdad lo bay tin problema, e ora tin cu institui comisionnan pa percura pa esaki soluciona mesora. Sea hiba e residuonan ey Venezuela of unda nan hiba nan, cu tin pais na mundo cu lo ta interesa den nan, pero no por keda na Aruba. Aspecto di medio ambiente ta preocupante, pero Wever-Croes tin cu bay mas diep den dje.
Otro tema preocupante ta e dunamento di gasolin, diesel y jetfuel, ta bay via e compania Valero Marketing & Supply. Gobierno ta bay tin esaki den su man, cual ta algo hopi bon, pasobra e ta den gobierno su man con pa fiha e prijsnan di gasolin. Por ta e ora tin poco mas confiansa cu e por bay den bon manera. Awor ta depende di mercado, companianan priva, etc. Si e keda den man di Gobierno, pa MEP, ta pensa cu tin un miho control, un miho bisa. Pero den e documentonan ta wak cu Gobierno tin pensa di bende otro aña caba. E ta bay bende na un tercera parti pa 40 miyon. E ora ta bisa cu por fin ta hay’e den bo man y ta bon pa nos pais y dicon ta bay bende. Eseynan ta e preocupacionnan cu tin.
Wever-Croes kier pa nos economia haya un boost, kier pa haya San Nicolas haya un bida. Kier mira un pilar economico nobo y berdad, uno extra manera esaki, pasobra turismo so no por. Kier mira tambe cu nos desempleo ta baha, specialmente e hobennan cu ta caba EPB y EPI pa nan haya un trabao eyden. Berdad 700 mama y tata di famia local por haya trabao, compara cu 2000 nan ey cu ta bin di exterior. Pero 700 mama y tata di famia cu awo ta biba na Aruba, awo ta desemplea, nan por haya un trabao. Hobennan cu por caba EPB/EPI por haya un trabao. E pregunta cu tin ta kico ta give up. Kico ta e prijs cu nos ta paga pa esaki. Ta haci un bon analisis di e gastonan. E sentimentonan mixto ta keda den e deal aki.