Temporada di Fin di Aña ta yegando, preparando di cuminda ta na gran escala. Y Departamento di Higiena ta pidi tanto esunnan cu ta prepara, como esunnan cu ta bende cuminda, pa ban zorg pa e cuminda ta bay den forma corecto. Sra. Yvette Geerman, di Departamento di Higiena, cu e relato.
Semper y cuando aplica locual ta reglanan basico. Ta e cinco yabinan, cu ta e parti di limpiesa, separacion di cuminda, e temperatura con e mester wordo cushina, e temperaturanan na cual e cumindanan mester wordo warda y e tipo di producto cu bo ta uza cu ta liber ti cualkier peliger. E parti basiconan ta e cinco yabi, esey keda aplica esaki. Esun cu ta prepara e cuminda tanto na cas como na restaurant, ta keda e forma den si aplica e 5 yabinan, e risico pa algo bay robes ta minimo.
Esunnan cu ta bay cuminda, mirnado cu no tin control ariba tur esunnan cu ta prepara cuminda y ta bende na consumidonan, ya cu ariba un restaurant tin mas control. Esun na cas ta hopi dificil. Locual ta conseha ta pa tur hende tin nan carchi di salud na ordo, pa e luga ta higienisch. Ta proteccion tanto pa esun cu ta prepara como tambe esun cu ta bin cumpra. E carchi ta indicacion cu e persona ta liber di tur malesa. Dus, esun cu ta prepara e cuminda, e sa cu e ta haciendo e forma corecto, aplica e regla di higiena, limpiesa y forma con ta prepara e cuminda, y cu no ta portador di niun malesa, cu e cumprado ta bin cumpra mas sigur.
E consumidor mester ta critico, wak cerca ken ta cumpra cuminda y na unda. Tanto si ta cumpr’e cerca hendenan priva of den restaurant. Tambe Salud Publico kier pone atencion, awo cu ta temporada fin di aña, tin e tendencia di cumpra na gran scala. Ora di cumpra cuminda, ora di prepara, ta planea tur cos prome. Ta haci compras prome, si ta trata di productonan delicado, unda cu tin temperatura cu ta hunga un rol, hiba esakinan cas prome y despues ta sigui haci compras, loke mester haci e temporada.
Departamento di Salubridad Publico, ta pone atencion na dje ta frigidaire, wak pa e temperatura ta bon. Mas y mas ta cumpra productonan pone den frigidaire. Wak pa e temperatura ta bon. Consehabel ta cumpra mas cerca di dianan di fiesta, y ora cu ta hinca e productonan den frigidaire, controla temperatura pa e ta bon. E habrimento y ceramento di frigidaire, e calor ta haci un influencia ariba e temperatura. E ora ey, e cumindanan eyden ta daña mas lihe. Uza e sistema di “first in, first out”. No yena e frigidaire di mas, ya cu e aire mester circula. tapa e cumindanan bon den un baki, pa evita cu tin ‘crosscontamination’ ta tuma luga. P.e. si ta prepara galiña, ta bay pone defrost den frigidaire, no pone ariba un salada. E galiña ora cu e ta defrost, e ta saca un tipo di awa, cu ta drip den e salada. Esey por haci hende malo, segun Sra. Yvett Geerman, di Departamento di Salud Publico. Temporada di Pasco ta dushi, pero e ta un temporada unda cu hopi hende por bira malo. Venenamento di cuminda por tuma luga.
P.e. esunnan cu ta prepara ayaca, esaki tin hopi producto cu ta bay tiki tiki den dje. Ora di cushina e relleno, cushin’e bon. Despues lag’e fria. Pero no lag’e hopi, pone den baki chikito pa e fria mas lihe. Ora cu ta vries, e bacterianan ta crece menos. Locual cu ta riscante di ayaca ta e preparamento. Esunnan cu ta prepara ayaca, nan tambe mester ta higienicamente limpi. E cabey mester ta bon wanta, nan man ta bon laba. E labamento di man ta keda importante. Sea ta bay baño, ta niester, ta pasa man den cabey, labamento di man ta hopi esencial den preparamento. Si ta cumpli cu e reglanan di higiena, e risico di contaminacion ta bira menos. Te asina leu, Sra. Yvette Geerman, di Departamento di Higiena.