Poco biaha ta tin asina hopi indignacion pa motibo di un crimen na Aruba. Y cu tur razon. Dos mucha morto, probablemente como consecuencia di maltrato. Ciudadano, fundacion y instancia tawata bolter riba otro pa expresa nan rabia, precupacion y frustracion. Den esey dos punto a capta atencion. Aparentemente e caso aki di maltrato di mucha no ta un asunto aisla y hopi mas caso ta tuma luga sin cu tin accion efectivo di parti di instancia di cuido. Y na di dos luga tur hende ta evita di mustra dede riba esunnan culpabel. Y consecuentemente nada ta cambia pasobra ningun hende ta sinti nan mes agredi. Si nos no pone cuidou, aki 3 siman a lubida tur cos y bida ta sigui manera di custumber, mescos cu tawata e caso cu e asesinato recien na de Vuyst y e suicidio na Boca Mahos. Pues nos no ta siña nada, tur causa ta keda intacto y aki poco tempo otro tragedia lo tuma luga cu ta capta nos atenshon pa un momento. Of acaso Roshendrick y Rishandroh no a muri por nada y nan por nifica comienso di un cambio? Di biaha e pregunta ta surgi…cambio di kico anto?
Esey ta hiba automaticamente na e pregunta clave: ken ta culpabel di esaki? Fundacion y instancia di gobierno cu ta ocupa nan mes cu proteccion di mucha y violencia domestico ta libera nan mes dor di mustra riba e falta grandi di personal y medio financiero. Pero… nan no ta expresa e preocupacion aki solamente awor pero ya caba pa hopi aña y hasta decada esey ta nan keho principal. Nan raportnan no solamente ta mustra riba esey. Tambe nan advertencianan tocante e aumento di pobreza cu ta hiba na problema social serio y hasta criminalidad ta forma un parti fiho. Pero a pesar di tur e gritonan di auxilio di tur e instancianan pa atenshon di esnan ultimamente responsabel, esta ministro y parlamentario, durante decada no a pasa…nada! Y asina mes tur hende ta sigui nenga di pone e culpabilidad na unda mester pon’e!
Durante e simposio di Fundacion Gobernacion di Calidad Aruba (FGCA) na september ultimo a demostra cu cifra cla cu e mal gobernacion di e ultimo 30 añanan a conduci na drispidimento di centenares di miyon di florin tur aña atrobe na personal di mas, un administracion financiero deficiente, e consecuencianan di proyecto sospechoso y/of cu a faya, y e gastonan enorme di pago di interes como consecuencia di tur e debenan acumula. Ta saca tur e placa aki pa gran parti for di e departamentonan di gobierno of for di prestamo cu ta pone un precion insostenible riba e obligacionnan di gobierno. Consecuentemente e departamentonan structuralmente ta ricibi mucho tiki placa pa atrae personal capacita pa asina ehecuta nan maneho debidamente. Mientras cu no ta haci nada pa sistematicamente identifica e causanan ey y elimina nan, tur bon intencin no lo efectua ningun cambio. Pasobra bou di e circumstancianan actual simplemente no tin placa pa hiba un maneho drechi. Al contrario, pa motibo di e maneho financiero desastroso di e ultimo gobernacion di AVP, pa e 20 añanan benidero lo tin aun menos placa disponibel pa motibo cu mester cuminsa paga riba e debe di e proyectonan di PPP, pa por cumpli cu tur obligashon di interes y debe.
Pero no ta trata di placa so, sino pa e atencion real di gobernante pa e necesidadnan di comunidad. Esey tambe tawata haci hopi falta durante e ultimo 30 añanan. Pasobra ta imposibel cu esunnan cu ta lesa e raportnan, ta keda insensibel, sin haci nada. Pero hustamente ta esey mes a pasa. 30 aña largo! Y ningun hende cu a preocupa.
Si nos considera locual entre otro raport Calidad y e raport di WODC ta trece pa dilanti na un manera fraternal, esta cu en realidad e partidonan politico ta determina e maneho di gobierno, nos por bisa sin problema cu e partidonan politico cu a determina e maneho na Aruba durante e ultimo 30 añanan, ta esnan mas culpabel di e fayonan den e sectornan financiero-economico y social. Pues nan ta carga culpabilidad directo di e circumstancianan cu di un of otro manera a conduci na morto di e dos criaturanan.
Pero no ta solamente e partidonan politico ta carga tur culpa. Tambe e tradicion dentro di famia pa mantene e escandalonan keto, ademas di e custumber di bisiña y otro hende cu informacion al caso pa no mete y pa ‘evita problema’, ta haci cu situacion desastroso por sigui tuma luga. Pasobra con por ta cu ningun hende a bati alarma pa un mucha di 3 aña cu ya caba pa dos luna ta perdi?
No por determina seriedad di e situashon social real. Pasobra simplemente no tin cifra confiabel. Sí tin lista di espera sin fin di caso problematico serio. Asina ta bira cla con ‘politica’ a faya, pasobra con por delinea maneho si no tin cifra?
No ta por nada mayoria di partido ta realisa nan mes ultimamente cu mester bin un cambio drastico den e manera di goberna. Lamentablemente a daño cu politica a causa na Aruba ta di tal magnitud cu lo dura decada prome cu a elimina tur consecuencia. Mientras tanto nos por spera solamente cu ciudadano, fundacin y instancia lo rema lo miho posibel cu e medionan limita y cu e gobierno/gobernantenan lo deshaci totalmente nan mañanan di e ultimo decadanan pa por realisa un cambio. Esey ta lo minimo cu nan por haci pa duna e sacrificio di Roshendrick y Rishandroh algun sentido.