NEW YORK, Merca- Dia 15 di september, tabata exactamente un decada cu e mundo economico y financiero a bira loco ora cu el a conoce e bancarota di Lehman Brothers. No por exagera e gravedad di e momento historico aki, cu a culmina den loke nos a conoce como e “Crisis Subprime”. E catastrofe economico desde e Gran Depresion di 1929.
E mercadonan a cuminsa sospecha, 12 luna prome, na augustus 2007, cu algo tabata fayando, ora cu dos fondo di hipoteca subprime a colapsa, derepente. Wallstreet a bati tur e alarmanan, pero e crisis a tarda 12 luna mas den yega su punto mas halto.
E idea “genial”di e “ingenieria financiero” cu a hibanos pa eynan, tabata consisti den cu banconan lo duna hipoteca “na tur esunnan cu tabata move” , sin casi ni pidi splicacion, pasobra e triki tabata cu casi di biaha, e banconan aki, tabata deshaci di e riesgo, bendiedo esaki na otro institucionnan.
E institucionnan tabata adkiri e risico, nan tabata securitisanan, tabata comberti nan den hipoteca y bono, y nan tabata bendenan internacionalmente. Bondnan cu nan tabata presenta como risico di calidad excelente, Triple A, pasobra cu hipoteeknan malo (subrpime), no tabata mescla cu esunnan bon of si nan tabata prefera un “ingenieria financiero sofistica”, cu lo ta dificil, si no imposibel, desenmescara.
Cu yudansa di Joydeep Mukherji, director di Ratings Soberanos den Standard & Poor’s, di cual nos a puntra nos mes, si di berdad, nos a siña algo y si esaki lo por ripiti.
Pa Joydeep Mukjerji, ta parce importante y interesante pa pone e focus den con e mundo a cambia den e ultimo 10 añanan.