E motibo pa cu esaki ta cu mirando cu Gobierno ta bezig un Crisis Plan pa sa si ta tumando e medidanan corecto. Ta papiando aki di hoben y mucha y den esaki e mayornan cu ta contribui, e hendenan cu ta zorg pa e muchanan, e por ta e netwerk tamme, kick nan ta pensa riba e tereno aki. Mester mira esaki como un estudio cu mester duna e idea kico nos Rubiano y pueblo di Aruba ta pensa, anto kico mester haci pa cu maneho pa zorg pa trece un cambio of a tuma medida cu ta corecto pa protege e mucha. Na final loke kier logra ta pa protege e mucha of e hoben pa e no words abusa riba e tereno aki, locual aworaki ta hopi halto. Dus ora cu Clemencia Eugene a acerca Departamento di Asuntonan Social, e Tabata un asercamento hopi bon y cu a trece alegria y di inmediato e departamento a dun luz berde pa cu e projecto aki. Mester wak tambe cu nos ta treciendo un plan basta extenso den “uitvoering”. Un prome paso caba a wordo haci, cu a bai hopi bon. E prome paso aki a trece cune den e crisis plan cu e diferente instancianan tin tur e medidanan y esaki a wordo poni como ehempel pa wak con ta ehecuta e plannan. Esaki ta bira e mesun cos y esaki ta wak kico nos pueblo ta pensa y si tuma tur e medidanan, si lo bai bin cambionan riba e tereno aki paso aworaki e cantidad di abusonan sexual ta hopi halto. Pero pakico e cantidad aki ta halto? Esaki ta debi na diferente factor, entre otro factornan cultural, e por ta den actitud di mayornan, e por ta den pensamento di un hende cu un mucha cu a bira 13 aña, el a haya su frustracion caba, e no ta mucha mas. Pero eingelijk e ta keda mucha te cu 16 aña. Dus akinan ta wak e comportamento. Si e mucha a sali na estado cu 13 of 14 aña, e hende ta pensa cu e no ta mucha mas y esaki hopi hende ta pensa asina. Abuso sexual ta sosode practicamente den tur famia y hopi biaha no ta papia di dje y pesey Departamento di Asunto Social ta pensa cu ta di sumo importancia pa wak kico ta e opinion di nos hendenan tocante e tema aki. Departamento di Asuntonan Social den su plan anterior di crisis ja caba a haya un indicacion di e cantidad grandi di abusonan sexual pasando riba nos isla. For di hospital por bisa cu tin registro di un shete caso pa siman cu ta drentando aden pero no solamente abuso sexual sino tambe violencia y esaki ta demasiado halto pa nos isla asina chikito. Dus DAS (Departamento di Asuntonan Social) ta hayando señalnan cu Abuso Sexual di mucha ta hopi halto. Tambe tabatin diferente estudio cu ta mustra esaki tambe manera esun di Sra. Helen Guda duna esey como resultado di un estudio na 2008, cu ta mustra cu tin hopi violencia y abuso sexual andando. Awo cu esun aki conhuntamento cu Universidad di Aruba, DAS kier renoba e informacion di 2008, pero tambe esaki lo bai duna indicacion di kico e pueblo mes ta pensa tocante e topico aki. Paso e ta sumamente importante pa sa esaki y tambe si lo por tin un cambio den pensamento, paso si tin un cambio den pensamento anto e ora e mayor lo por bisa cu e lo por protege su jiunan pa esakinan no wordo abusa sexualmente, manera a wordo haci cu e mayor, kizas. E informacion aki lo juda hopi den proteccion di un mucha. DAS tambe a wak esaki den su campañanan anterior caminda hopi biaha e abuso sexual ta sosode net den e “netwerk” unda un mayor cu ta confia un hende pa cuida su jiu, y eynan ta caminda e abuso ta tuma luga, pero segun directora di DAS, esaki ta sosode rond mundo. Pero esaki kiermen tambe cu ora bo ta pone bo jiu serca bo famia bo amistades, semper mester tene cuidao y semper tene den bo “achter hoofdt” cu e cosnan aki por sosode. Loke DAS ta haci den e crisis plan ta cu enfaticamente ta enfoca pa crea y tuma cierto medidanan pa pone e mucha wordo protegi. Awoki ta cuminsa cu “Signs of Safety” cu 30 pa 50 “stakeholders” den cuater sector esaki ta conhuntamente cu Bureau Sostenemi ta treknan aworaki y e ta andando magnificamente, kiermen tur hende di diferente instancia di cuater sector, tur ta bai traha na mesun manera. Esaki ta un di e medidanan cu DAS ta tumando aworaki. Tambe ta trahando conhuntamente cu UNICEF pa drecha e colaboracion entre e instancianan dus un mucha e ora no ta keda dependiente di “abo ta judami of ami ta judabo” sino tur instancia mester sa con ta bai juda e hende ey, kende ta bai haci cua tarea y na cua momento. Esey mester bin palabracion of por lo menos un miho informacion. Tin un palabracion pero esaki mester wordo papia, e mester wordo palabra. Pa loke ta e masa campaña, DAS ta bai pa e segundo fase cu ta norma y balornan. DAS tambe a haci su “baseline” dus ta haci “baseline” riba diferente nivel pa wak si tin cambio esta si e campaña tin efecto. Awoki Sra. Charisa Tromp ta bezig cu un “baseline study” pa wak con hendenan ta pensa ribs cierto cosnan. Lo bai trata aworaki cierto conductanan cu tin cu por wordo mira den enseñanza por ehempel. Un maestra di scol ta haci un trabao hopi pisa y hopi biaha e ta wordo confronta tambe cu conductanan cu nos bisa ta asina bo no por anda cu un maestra di scol pasobra mester tin respet.