HAZLETON, Pennsylvania – Un decada atras, e ciudad chikito di Hazleton, Pennyslvania, a bin den enfoke nacional pa su leynan severo fiha riba frenamento di “imigrantenan ilegal.” E ciudad ta menasando cu multa halto pa cualkier persona cu ta huur camber of duna trabao na cualkier persona cu ta indocumenta.
Pero cosnan a cambia dramaticamente desde e tempo eynan. Awendia, ta Latinos ta e motor di e forsa economico di Hazleton.
Desde 2000, e populacion Latino di e pueblo cu a explota for di 4% te cu mas di 40% y decenas di negoshinan Latino a habri, proveendo miles di trabao asina necesario.
Spaño ta e idioma cu ta wordo papia den e cayanan di Hazleton y musica di Bachata ta wordo toca for di e autonan cu ta pasa.
“Prome cu nos a yega, e pueblo aki tabata morto,” Demetrio Juarez, un chef y doño di El Mariachi, un restaurant Mexicano cu ta bibando den Hazleton pa 21 aña. “Nos a duna e pueblo aki un bida.”
No mucho tempo pasa, Hazleton tabata na drempel di extencion. E minanan di carbon tabata cerando, e generacion tabata muriendo y e residentenan hoben tabata bandona e pueblo pa haya miho trabao.
Legisladornan local a cuminsa ofrece incentivonan di impuesto pa atrae companianan local. Lentamente, deposito y centronan di distribucion y otro plantanan a cuminsa set up tienda den of den pueblonan cercani.
Sinembargo, e companianan aki no tabata ofreciendo e tipo di trabaonan di calidad halto cu un bon pago, mobilidad y pension cu e residentenan a bin ta custuma, segun Jamie Longazel, un profesor asistente na e Centro di Cerechonan Humano na Dayton University, na Ohio.
“Hende cu ta haya un grado, no ta bin bek pa biba eynan,” Longazel a bisa, kende a lanta den Hazleton y a agrega e evolucion di e pueblo den su buki, “Undocumented Fears.”
Pero hopi prome y di dos generacion Latino, a mira Hazleton diferentemente. Hopi di e trabaonan den e area no ta rekeri un ecutacion halto y e costo di bida tabata abao.
Cuminsando na principio di 2000, Latinonan a cuminsa yega e pueblo den cantidad.
E cambionan demogragico tabata abrumador.
Scol y hospitalnan di Hazleton a cuminsa sinti e influx diripente di e residentenan nobo, localnan ta bisa.
Pa 2006, a situacion a yega su cumbre. Alcalde di Hazleton, Lou Barleta, a hura pa haci e ciudad “un di e luganan mas tough na Merca” pa un imigrante ilegal pa biba y a pasa e Illegal Immigration Relief Act Ordinance.
Bao di ley, hendenan cu wordo gara ta huur camber cu imigrantenan indocumenta, lo por wordo multa te cu $1000 pa dia. Companianan tambe ta wordo penalisa si nan tuma trahadonan indocumenta na trabao. Y huurdonan tambe tabata wordo rekeri pa proba cu nan ta residente y registra cu e ciudad.
Despues cu e ordenansa a pasa, Lou Dobbs, un periodista di CNN e tempo ey, kende a bin ta campaña contra “ilegalnan” pa añanan largo, a transmiti su programa en bibo for di Hazleton. Barletta a aparece den e show varios biaha y Hazleton pronto a bira conoci como e hotbet anti imigrante.
“Tempo cu Barletta tabata alcalde, tabata tin hopi miedo. Hende no tabata bin come aki mas,” propietario di restaurant Juarez a bisa. “Awor aki ta diferente. E politiconan nobo no ta bay contra imigrantenan.”
Barletta, kende awo ta un Congresista Mericano, ta mantene cu su posicion ta “decididamente pro imigrante.”
Fuente: CNN en Español