Recientemente parlamento di Aruba a aproba un ley, unda diferente leynan di impuesto a wordo modifica, mirando e situation financiero cu Aruba ta aden. Ta trata pa metodonan pa hisa entrada di belasting y tambe duna compensacion na cierto gruponan den nos comundiad cu mas mester di esesy. Sra. mr. Luenne Gomes, directora di DIMP ta splica
Un belasting existente, e BAZV cu a subi di 2 pa 3%. A introduci un belasting nobo, cual ta e Belasting Aditionele Voorziening PPS- Projecten (BAVP), pa 1.5% y e BBO, ta keda mescos na 1.5%.
Splicacion belasting indirecto.
Un belasting indirecto, BBO, BAZV ta un belasting indirecto. Otro tipo di belasting indirecto cu nos conoce ta invoerrechten y accijnzen. E belastingnan aki nan sistematica ta di ‘kostenverhoging’. Esaki kiermen cu e prijs di e producto por wordo influencia si tin cambio den e porcentahe. BV, si invoerrechten subi ariba cierto producto, e prijs por wordo ahusta, ya cu a ta costa e comerciante un tiki mas pa e trece e producto. Mayoria di Aruba su productonan ta di importacion. Invoerrechten, accijnzen y BBO ora di benta di producto por influencia e prijs. Segun Sra. Gomes, por, pasobra cu e no ta necesario of obligatorio pa hinca esaki den su prijs. Naturalemente e comerciante su meta ta pa haci ganashi. No ta cuminsa un negoshi si no ta haci ganashi. Ora cu invoerrechten subi, naturalmente ta hinca esaki den e prijs, ap cubri e gastonan di importacion di un producto.
Den caso di BBO of BAZV of BAVP no tin obligacion, a base di e ley vigente, pa hinca esaki den e prijs. E comerciante por dicidi di absorba e impuesto of e comerciante por dicidi di hinca esaki den e prijs, pa cual e prijs ta subi. Den pasado, ora cu a baha invoerrechten, a ahusta e prijsnan. Pero ora cu invoerrechten no a baha su prijs, ora cu invoerrechten a baha. DIMP no tin nada di bisa eynan, ya cu Aruba tin un comercio liber. Comerciante ta dicidi ariba nan prijs. Nan tambe tin un margen di ganashi den nan prijs. E consumidor ta cumpra unda ta mas barata, asina e mercado ta traha.
Den caso di BBO/BAZV, mester paga tin cu comerciantenan ora tin ahustacion, e prijsnan ta subi of comerciante por dicidi di hink’e den nan prijs. E prijsnan ta subi of e comerciante ta dicidi di mantene e prijs y e no ta subi e belasting nobo, mirando cu tin un belasting nobo cu ta wordo introduci, pa asina e prijs por keda competitivo.
Belastingdienst su tarea ta pa controla cu tur cos cu e comerciante ta ricibi como ganashi, ta wordo corectamente yena, riba su aangifte di BBO y tambe haci su pagonan di impuesto manera mester ta. DIMP ta controla e pagonan. Na momento cu bo ricibi 100 florin di un cliente, bo tin cu draag af, BBO, BAZV, BAVP. Y esey ta bira tereno ta DIMP pa wak si e afdracht ta sosode na manera corecto. Si e prijs ta 100 florin, cu e belasting y tur e ta bay costa 106 florin. Eynan e consumidor mester paga tino, ya cu si e comerciante cobra 108 florin, ta paso e tin otro gastonan cu e ta hincando den e prijs. Belastingdients ta controla pa e comerciante paga e belasting ariba 108 florin. E ta acumulativo. Si e comerciante dicidi na cobr;e na e consumidor, pero ta riab 106 florin ta paga 6% ba Belastingdienst. Si dicidi di no cobre, ta riba 100 florin ta paga na belasting,
Pa ley, pa BAZV so ta obligatorio cuanto mester paga na BAZV. Tempo cu e traha e ley, di BBO y BAVP no tin e obligacion pa pone manera BAZV. Y pa ora papia cu Minister Presidente a pidi pa trece cambionan den ley aki, pa e uniform pa tur belasting indirecto cu nos conoce.
Un belasting indirecto por wordo uza tambe, si ta papia di accijnzen, pa no simula ‘uzo di cierto productonan’. Na Corsou, e OB tin un tarifa mas halto ariba productonan cu tin un grado mas halto di sucu. Si e pais dicidi cu si no kier pa tin consumo grandi di cosnan cu tin pa haci daño na nos hendenan, por dicidi cu ta bay hisa belasting ariba cierto productonan. Esey ta sosode na Corsou. Si bo no kier pa hende huma cigaria, ta hisa accijns ariba tabaco. Durante añanan, vooral e belasting indirecto tin efecto ariba prijs, y como gobierno pro influencia e consumo di cierto productonan, den bon y den malo, si hisa of ahusta e belasting ariba e tereno aki.
Si hisa accijns ariba ‘gedistileerd’, prijs di cerbes ta subi, menos vicio e ora. Por inlfuencia e uzo di cierto productonan, segun Sra. mr. Luenne Gomes- Pietersz, director di Departamento di Impuesto.