E rol di Departamento di Impuesto ora ta trata di un cambio den leynan di impuesto, ta cu nan lo tin cu ehecuta e leynan manera cu nan a wordo aproba door di parlamento di Aruba. Comerciante cu no cumpli cu no ley, di incorpora e BBO den nan prijs, lo por wordo multa, mirando cu e ta ancra den ley. Sra. mr. Luenne Gomes- Pietersz, directora di Departamento di Impuesto (DIMP) ta amplia mas ariba esaki.
Na e momentonan aki si ta papia di cambio di ley ariba tereno di BBO cu a drenta na vigor dia 1 di januari 2019, ta cu ta duna e comerciante e obligacion pa incorpora e BBO den nan prijs. Durante tratamento di e ley a bin diferente señalnan for di comercio y cartanan cua yega cerca minister di Finanzas y tambe minister di Asuntonan General, caminda cu nan a vocifera nan preocupacion pa cu e cambio aprubto aki, mirando cu e proposicion tabata pa 1 di januari 2019.
Teniendo eskai na cuenta, a duna un termino di 6 luna pa comerciantenan haci cambionan den prijs. For di DIMP por a mira cu hopi comerciante a haci e cambionan aki, cual ta di aplaudi, mirando cu e ley ta na vigor.
Ademas di esaki, tin tambe cu tin diferente señalnan cu ta bin cerca nan cu e prijsnan cu’n comerciante ta cobra, ta hopi halto. A institui un comision ariba peticion di Ministerio di Asuntonan General, unda cu dia 15 di mei a trece dilanti un rapport unda a presente e diferente manera pa controla prijsnan,y no solamente den supermercado, pero tambe pa haci un control multidisciplinario, conhutnamente cu Departamento di Impuesto. No solamente pa prijs, pero higiena y tambe belasting. Lo cuminsa controla negoshinan na un manera mas riguroso.
Tin algun grupo den sector priva cu a bati e bel, p.e. e companianan di seguro unda cu nan ta bisa cu, mirando cu e sistema di software cu nan ta uza, cerca nan ta bin cambionan grandi, mirando cu nan tabata cobra e crisis heffing, e companianan di seguro a cuminsa cobra BBO, ya caba nan mester a cambia nan sistema pa cobra BBO. Y awo atrobe nan ta hayanan confronta cu cambionan grandi, cu nan sistema di software no ta acapara esaki. E ta un sistema cu ta igual den Caribe y un otro cambio lo trece gastonan grandi pa nan. Mescos ts conta pa e restaurantnan, cu lo mester print tur cos di nobo y e gastonan aki nan lo cobra e consumido.
Pero den un cambio di ley no por ubica tur hende nan pensamento y nan sentimentonan, pa cual mester sigui cu e implementacion di esaki dia 1 di juli 2019.
Na otro paisnan, e.o. Corsou conoce su OB y Merca conoce Salex tax. Pero Aruba conoce un omzetbelasting unda cu e comerciante ta esun cu ta e ‘belastingplichtige’ pa BBO. Argumentonan cu ta tende ta cu ta hinca den prijs y e ta wordo e ta wordo ‘afgewendeld’, y cu por a introduci toch un sales tax numa. Ta criticanan, discusionnan cu tabata tin ariba un sistema cu posiblemente lo bay wordo dicidi ariba dje door di gobierno. No mester lubida e rapport di IMF, unda ta recomenda pa bin cu’n Value Added Tax.
Pero e sistema no ta bay cambia, pero toch a opta pa hinca e BBO den e prijs. Loke ta bin ariba e recibo ta 6.38%, mientras cu e BBO/BAZV/BAVP ta 6%.
Tin comerciante ta bin cu environmental tax cual Aruba no conoce. Y pa evita esey, a dicidi di incorpora e BBO den e prijs.
E comerciante no ta pone e ganashi, su % cu e ta gana ariba su productonan ariba factura. Eseynan tur ta forma parti di e prijs. Esey ta e prijs total cu e cliente ta paga ora di haci compras; tambe personanan cu ta traha cu cash solamente, y con garantisa DIMP ta cu e comerciantenan ta cumpli cabalmente cu pagamento di impuesto, Sra, Gomes a bisa cu pronto lo anuncia un campaña pa conscientisa no solamente e comerciantenan, pero tambe e consumidor, cu mester duna e recibo y e consumidor mester exigi su recibo.
Si tur hende cumpli, tur ta paga menos. Pero si ta un grupo chikito so ta cumpli, e peso ta bira mas pisa pa tur hende carga.
Esaki ta e delaster luna cu comerciantenan haci cambio ariba nan sistema y DIMP kier evita boet, kier conscientisa clientenan pa cumpli cu rekisitonan stipula den ley. Oficialmente e ta un ley, mirando cu parlamento a aproba esaki y ta firma pa gobernador. A duna 6 luna di tempo pa tur hende aclamatisa pero a bira tempo pa cumpli cu loke ley ta stipula. Tabata palabranan di Sra. mr. Luenne Gomes- Pieterz, directora di Departamento di Impuesto (DIMP).