Na fin di 2017, cambio di gobierno a tuma luga. Segun e gabinete nobo, casi no tawatin traspaso drechi. No solamente mayoria di e ministronan nobo no a ricibi ningun informacion di nan predecesornan, pero aparentemente tambe tawata falta (casi) tur computer y documento, ademas di tur tipo di ‘aparato’ na balor di mas di Afl. 200.000,-. Detencion di un ex- coordinador di prome ministro mester a duna claridad den desaparicion di e aparatonan. Pero kitamento di computer, disco di memoria y tur tipo di informacion tambe ta un caso serio. Pasobra esey ta pone continuidad di maneho di gobierno na peliger. Locual tambe ta castigabel.
Nombracion
Pero tawatin mas asunto. A sali na cla cu gobierno di AVP na su salida den pura a tira mas o menos 300 coordinador y contractante como ambtenaar den varios departamento. No solamente esey a bay contra su propio ‘maneho’ (di no honra decision di gobierno, haci den su periodo demisionario, ademas di mara contracto cu coordinador y contractante na duracion di gabinete), pero tambe contra palabracion cu Caft pa baha gasto di personal tur aña cu 5%. Ademas e intentonan di nombracion aki a peca contra tur conseho y stipulacion (di ley). Asina ta existi un paro di personal y no tawatin espacio den presupuesto. Consecuentemente esaki lo empeora e situacion financiero ya dramatico hopi mas ainda. Pues e keho di AVP cu aki ta trata di persecucion politico ta carece cualke base.
Presupuesto
Riba dje a bira conoci cu e balansa presupuestal pa 2017 y e surplus (di Afl. 25 miyon na 2018) manera stipula den ley no ta alcansabel. Mas bien mester tene cuenta cu deficit presupuestal di respectivamente Afl. 100 y 200 miyon. Si esaki resulta di ta berdad, esaki ta duna e impresion fuerte cu a trata di engaño sistematico. E impresion aki ta bira mas fuerte como cu exponente di AVP ainda ta sigui declara cu nan gabinete tawata bon na caminda pa cumpli cu e palabracionnan tocante presupuesto.
Pasobra esey simplemente ta imposibel: e insiguridad tocante seriedad desde inicio di Citgo-Aruba a converti den un siguridad creciente cu maximo ta trata di un fata morgana. E pago obligatorio di Afl. 70 miyon di parti di Citgo pa pais Aruba na 2017 no a tuma luga. E no lo tuma luga tampoco awor cu gobierno Venezolano a detene dirigente importante di e empresa pa motibo di corupcion na gran escala, mientras cu e compania madre (PDVSA) y su doño (Venezuela) ta moribundo. Ademas a bira conoci cu e gobierno di AVP no a cumpli cu e pago obligatorio pa ley di mas o menos Afl. 80 miyon na AZV y SVB. Esey no solamente ta causa problema pa e instancianan concerni, pero tambe ta aumenta e debenan di Aruba.
Prestamo
Di mes e gobierno nobo ta acudi na mas prestamo pa cubri e deficitnan presupuestal aki. Esey lo hiba nos mas leu di cas ainda. Riba dje, e chens por bira mas grandi cu Fitch Rating y otro instituto similar lo duna un aprecio mas negativo pa Aruba,. Solamente si gobierno tin e curashi pa por fin ataca e problemanan grandi di Aruba (specialmente e problema di personal) na un manera structural, lo por tin un bista riba cierto mehoracion.
Parlamento
Den esey Parlamento ta hunga un papel importante. Pero segun tradicion, mayoria di e ‘votegetternan’ principal a exigi un puesto ministerial en bes di realmente defende interes di comunidad den Parlamento. Consecuentemente e chens ta grandi cu Parlamento keda hunga e rol di figurante. Como tal su cinco tareanan, manera describi den Constitucion, lo keda un letter morto manera di custumber.
Ciudadano
Den e luz aki ta inevitabel cu ciudadano mes defende nan interes (constitucional). Ta trata specialmente pa controla na un manera critico ki decision nos gobernantenan ta tuma y cualnan ta e consecuencianan (financiero). Tambe si di berdad tin transparencia den tur acto di gobernacion. Pero ta trata tambe di mehoracion di funcionamento di gobierno y proposicion nobo di maneho.
Tema importante cu ta rekeri informacion inmediato ta entre otro e proyecto di show di Bo Bario di e gabinete anterior y e hedge-deal cu a costa nos innecesariamente mas o menos Afl. 300 miyon di mas. Pero tambe e contracto di Citgo cu por costa nos minimal Afl. 600 miyon y den cual nos a perde tur nos claimnan pa deshaci di e chatara en cambio pa escasamente US$ 19 miyon. Y no mester lubida contenido real di e contractonan di e proyectonan PPP pa construccion di caretera.
Proposito
Tambe ta interesante pa averigua kico a resulta di e proposito di e coalicion actual pa hiba un maneho integro y transparente a base di bon gobernacion. Un screening di e ministernan nobo por fin a tuma luga, si of no? Den caso negativo, pakico no? Den caso afirmativo, cual tawata e resultado? Pasobra tumando na cuenta e curiculum vitae di algun ministro, ta parce completamente imposibel cu nan por a pasa e proceso di screening ileso.
Si nos propone nos mes desde e aña aki di berdad pa busca tur e informacion aki, logra esaki concretamente y ademas haci uzo di dje, esey lo ta e prome paso pa comienso di un participacion efectivo di ciudadano den maneho di nos pais. Segun Rapport Calidad, al fin y al cabo nos mes ta responsabel pa gobierno y Parlamento por fin cuminsa funciona drechi.