Den e temponan aki di pandemia y ‘lockdown’ na mundo henter por a ripara un aumento den casonan den persona pa locual ta trata salud mental. Pa Aruba esaki tambe ta un punto cu ta bin dilanti for di cuminsamento di henter e situacion di coronavirus.
Psicologo di MindPlus, sra. Diana Salcedo, kende ta representa den e campaña di IBISA ta comparti di e situacion dificil actualmente, manera tension entre pareha, famia, muchanan y mayornan.
Hopi hende bibando den e mesun cas y esey ta causa problema cu ta creciendo na Aruba. Sra. Salcedo ta bisa cu for di maart, ta berdad cu hende no ta bibando manera antes ‘perdiendo nan libertad’ manera come afo, un happy hour of bay den eventonan social.
No ta solamente e parti di sali pero e parti financiero tambe ta bin dilanti. Pa motibo di economia of no tin trabou, hende no por carga e situacion financieramente pa motibo cu tin presion pa no gasta.
Apart di e situacion aki, tin e miedo di no sali pa motibo cu tin virus of tur restriccion cu tin ‘no por socialisa manera antes’. “Tur hende mester e conexion humano, porta un mas cu e otro pero e ta dificil ora ta pasa tempo largo sin e contacto ey. Tambe tin e caso cu pa motibo di finanza no por haci su actividadnan manera antes y cas no ta placentero mas”, e ta splica.
Famianan cu ta dicidi di bay bek cas, of entrega cas cu mester bay biba cerca famia, e ta bira un presion grandi. Den e mesun cas ta crea un division, den famia ta bay cuminsa crea problema den ‘ken ta paga esaki’ of ‘na kico abo ta aporta na dje’. E ta bisa cu hende ta busca e cosnan di mas chikito pa haci nan grandi.
E pandemia no ta bay caba di awo te ora cu yega e vacuna, pero sra. Salcedo ta bisa cu a pesar di no tin e contacto social ta recomenda pa keda den contacto cu persona of nan sernan keri via plataforma di tecnologia.
Esaki ta e forma pa keda cumpli cu restriccion y protocol di DVG. “Mester tin creatividad pa haci actividad, si bo ta bay Sali, bisti mondmask y proteha bo mes, si no tin miedo di Sali e ora busca cosnan pa entretene bo mes den cas. Mester ta safe y keda usa tecnologia temporal”, e ta recomenda.
Sra. Salcedo ta bisa cu den e temporada aki a wak cu tur hende mester yudansa, sin haci excepcion den edad ‘tin un demanda halto den persona den tur edad’. E ta bsia cu hende den departamento di salud mental a tuma nota di esaki.
Por a wak tambe cu esnan cu tabata bisa cu psicologo ‘ta pa hende loco so’ no ta asina pero hende mester yudansa cu tur e problema cu ta pasando aden. Tin tin’e mas grave cu otro pero e recomendacion ta pa tuma accion ora persona ta den depresion of ta sinti nan mes nan so.
“Por wak cu huisarts en berdad no por carge mas, por wak cu e señal ta duidelijk. E situacion ta critico, e ta keda un temporada di stress. Mester duna hende tools pa wak con por deal cu salud mental for di chikito. Den e situacion aki, hende mester ayudo den expertonan”, e ta bisa.
Den e momentonan aki, sra. Salcedo ta bisa cu ta importante pa famia keda uni, keda positivo, sostene otro y si mester yudansa profesional, of un persona tin pensamento negative pa asisti na un profesional prome cu tin un tragedia den famia. Pa comunica cu sra. Diana Salcedo por bay na [email protected]