Aruba Conservation Foundation (ACF) como un organisacion independiente di maneho di conservacion, y Ban Lanta y Planta (BLyP) como un organisacion dedica na planta matanan nativo pa restaura Aruba su sistema ecologico, ta bini hunto pa sigui contribui na mehoracion di Aruba su naturalesa en celebracion di Dia di Mama Tera. Como parti di e colaboracion akinan, empleadonan y boluntarionan di ACF y BLyP a bini hunto pa un actividad chikito pa asina comparti conocemento y duna bek na mama tera cu plantamento di 28 mata di mangel cu a wordo cria door di ACF y BlyP mes. E ocacion significante aki a wordo inicia cu participacion activo di Prome Minister Mike Eman, hunto cu Director di Directie Natuur & Milieu, Gisbert Boekhoudt. Akinan e team a demonstra henter e proceso di germinacion di e matanan di mangel. Awo lo evalua e sobrevivencia den naturalesa pa asina sigui siña y mehora e proceso di propaga y cria ambos mata na terenonan dedica, y despues planta bek den naturalesa pa asina por cuminsa restora areanan degrada di biodiversidad di flora nativo.
Ki tipo di Mangel lo wordo planta y pakico?
Un total di 28 mata di mangel a wordo planta consistiendo di dos diferente especie di mangel cu ta e Avicennia germinans, conoci como e Mangel Preto y e Conocarpus erectus, conoci manera e Fofoti. E Mangel Preto, ta crece normalmente na canto di saliña y asta den awanan di saliña, pero e ta prefera un habitat un poco mas seco door cu tin biaha ta dicifil p e paor haya oxigeno ora cu e tera ta mane klei of si e ta bou di awa. E solucion pa e problema aki ta pa forma varios raiznan di aire yama pneumatophores, cu ta laga e mangel crece bay laira manera dede largo of mane snorkel. E Mangel Preto por wordo reconoci pa e rastro di salo cu por wordo encontra riba su blachinan.
E Fofoti ta Aruba su mata iconico cu ta tolera un gran cantidad di salinidad, pero cu ta prefera di crece na rand di saliña of mas paden di canto den areanan mas halto y seco compara cu e Mangel Preto.
Pakico e especie di mangelnan akinan?
ACF hunto cu Ban Lanta y Planta ta experimentando cu e germinacion di e matanan di mangel y crecemento optimal di tur especie di mangel cu por wordo encontra na Aruba. Esaki ta wordo haci cu e meta di optimalisa e oportunidadnan pa planta mas mangelnan den futuro. Tawata tin e bunita suerte di tempo, cu e mangelnan jong tawata cla pa wordo planta ariba Dia di Mama Tera, iniciando e prome parti di e colaboracion akinan.
Dicon na Spaans Lagoen
E 28 mangelnan akinan a wordo planta den area protegi di Spaans Lagoen, den luganan cu a wordo identifica como apropia pa e especienan akinan cu na e momentonan akinan ta wordo restaura como parti di e proyecto funda pa Union Europeo su Programa di RESEMBID, ‘Turning the Tide’. E mangelnan planta lo wordo monitorea den e proximo lunanan pa crecemento y sobrevivencia. Ta importante pa nota cu restauracion di Mangel no ta solamente nifica plantamento di mangel nobo. Como parti di e proyecto piloto ‘Turning the Tide’, analisis a revela cu restauracion di condicionan ambiental mester wordo drecha manera e fluho di awa. Como parto di e proyecto, na e momentonan akinan canalnan ta wordo restaura na Spaans Lagoen pa asina e mangelnan den e area akinan por crece saludabel. E meta ta pa un dia e sistema ecologico por restaura su mes sin cu mester planta mangel.
Kico cada persona por haci pa contribui na e salud di Aruba su Mondinan di Mangel?
Rond mundo, mangelnan ta bou menasa, y na Aruba, casi 90% di e isla su mangelnan ya a desaparece den e ultimo decada. Desde 2017, tur especie di mangel na Aruba ta proteha pa ley (AB 2017 no. 48) y internacionalmente tambe bou SPAW protocol annex III.
Ta importante pa comunidad comprende cu mangelnan ta hunga un rol crucial como habitat pa bestianan chikito manera e kreef, piscanan chikito, pero tambe como area unda cu pisca y cabaron por come. Adicionalmente, nan ta habitatnan importante pa parha y otro bestianan por pone nan neishi. E blachinan di mangel cu ta cai ta prove cuminda pa bestianan manera e crab, oester y mucho mas cu na nan turno ta prove cuminda pa miyones di hende. Mangelnan tambe ta filtra e awa cu ta bin di tera pa drenta lama, asina strobando e yerbenan di lama y e rifnan di coral di yena cu santo causa pa erosion. Por ultimo, e mangelnan ta duna proteccion costal den temporada di tormenta.
Ta importante pa respeta e mondinan di mangel. No corta ni kita mangel, tampoco tira sushi den e mangelnan. Tene un distancia respetoso y duna e mangelnan nan espacio pa hunga e rol importante cu nan tin den naturalesa.
ACF y BLyP ta comprometi na e restauracion di Aruba su naturalesa cu matanan nativo pa duna sosten na biodiversidad y resiliencia climatico. Di e mangelnan jong planta riba Dia di Mama Tera, ta spera di por siña con pa planta mas mangelnan den futuro pa engrandece restauracion natural. Pa conoce e matanan di mangel mas di cerca, por pasa bishita e Green house di ACF localisa na San Fuego 70, of por pasa na e cuna di mata di Ban Lanta y Planta na Paraguana na Noord.
Pa mas informacion por tuma contacto cu Aruba Conservation Foundation na [email protected] of por bishita paginanan social Facebook of Instagram of por tuma contacto cu Ban Lanta y Planta na [email protected]