DAMASCUS, Siria – Numeroso ta e testigo y imagennan di e victimanan asfixia, ta resulta di ta lo mas convincente pa experto y autoriddnan: agentenan kimico prohibi a bolbe wordo uza diamars den e guera di Siria.
Por lo menos 58 persona a muri noordwest di Siria depsues di un atake cu a cuminsa cu bombardeonan perpetra pa e Gobierno Sirio of pa avionnan Ruso, cu a causa cu hopi hende a hoga, segun e Observatorio Sirio pa Derechonan Humano, organisacion opositor cu tin base na Reino Uni.
Mas despues, avionnan a manda racketnan riba clinicanan den e zona cu tabata atendiendo sobreviviente, activista y dokternan a señala.
E potencianan occidental no ta duda cu ta trata di armanan kimico prohibi y ta papia di ‘crimen di guera’.
E forsanan opositor ta apunta e presidente Sirio, Bashar al Assad, como e responsabel, aunke e mandatario a desmenti e hecho y fuentenan militar a papia di un explosion den un fabrica di armanan kimico di Al Qaeda.
Kico e testigonan a mira?
E avionnan di guera a ataca, di acuerdo cu e reportenan di OSDDHH, e localidad tuma pa e rebeldenan di Khan Sheikhoun, mas of menos 50 kilometer zuid di e ciudad di Idlib, diamars tempran, ora cu hopi hende ainda tabata drumi.
“Nos a bay na e casnan y nos a mira famianan henter morto riba cama,” e residente Abu Mustafa a bisa e agencia AFP. “Mucha, muhe, hende grandi, tur morto riba caya.”
Mohammed Rasoul, kende ta dirigi un servicio sin fin di lucro di ambulance na Idlib, a bisa BBC cu su dokternan a haya varios persona, hopi di nan mucha, ta hoga riba caya.
Un periodista di e agencia AFP, a mira un mucha muhe, un muhe y dos persona anciano morto den e hospital, ainda cu scuma visibel rond di nan boca.
E reportero tambe a informa cu e mesun instalacionnan aki a wordo golpia pa un racket diamars atardi, mientras cu e dokternan tabata atende heridonan.
E fuente di e proyectil no tabata cla, pero EMC y e comite di Coordinacion Local, ambos opositor, a señala cu avionnan di combate a dirigi na varios clinica.
Periodistanan na fabor di Gobierno a cita mas despues fuentenan militar bisando cu nan a registra un explosion den un fabrica di armanan kimico di e grupo extremista Al Qaeda na Khan Sheikhoun, cu a wordo causa pa un atake aereo of door di un accidente.
Di su banda, e minister di Defensa Ruso, Gobierno aliado di presidente Asad, a insisti cu no a tuma luga ningun atake aereo den e vecindad.
Cuanto victima a keda registra?
SOHR a registra 58 fayecido, incluyendo 11 mucha, pero Mohammedd Rasoul, di e servicio di ambulance na Idlib, a reporta cu 67 persona y 300 a resulta herida.
E agencia di noticia opositor, Step a informa di 100 fayecido.
Un agencia di ayudo humanitario, e Union di Atencion Medico y Organisacionnan di Socoro, a papia di mas di 100 morto.
E organisacion opositor Edlib Media Center (EMC) a bisa cu nan a stop di conta e victimanan pasobra nan tabata hopi.
Ki substancia a wordo uza?
SOHR a indica cu nan no tin e capacidad di bisa cu exactitud kico ta loke a afecta e zona.
Sin embargo, EMC y LCC a señala cu nan ta kere cu por tabata un agente nervioso yama gas sarin, cu ta altamente toxico y ta wordo considera 20 biaha mas letal cu cyanide.
Experto den armanan kimico, Dan Kaszeta, a adverti cu ta dificil determina si Sarin a wordo involucra cu solamente mira imagennan di video.
Kaszeta a añadi cu e atake di diamars por tabata resultado di un of varios agente kimico, pues “nan por comprta igual den termino di e efectonan fisiologico riba e curpa humano.”
Sarin ta casi imposibel di detecta pasobra e ta un likido cla, sin color y sin sabor, cu no tin holo den su forma mas puro.
E ehercito Sirio, den un comunicado publica pa e agencia di noticia estatal Sana, a señala, cu nunca nan a uza y ni lo uza gas venenoso.
Sarin a yega di wordo uza caba na Siria?
E Gobierno di Siria ya a wordo acusa pa e potencianan occidental di mata cientos di persona cu armanan carga cu gas sarin den e suburbionan di Damasco, controla pa e rebeldenan na Augustus 2013.
Presidente Assad a nenga e acusacionnan y a culpa e combatientenan reblede na momento cu el a acepta distrui e arsenal di armanan kimico di su pais.
Apesar di esey, e Organisacion pa Prohibicion di Armanan Kimico (OPCW), a sigui documenta e uzo di kimiconan toxico den atakenan na Siria.
Na Januari di 2016, OPCW a bisa cu muestranan di sanger di e victimanan di un atake sin specifica,a demostra cu el a wordo exponi na gas sarin of un substancia parecido.
Cual tabata e reaccion internacional?
Presidente di Merca, Donald Trump, a bisa cu ta trata di un “crimen di guera” cu “no por wordo ignora.”
E enviado di Nacionnan Uni pa Siria, Staffan de Mistura, a cualifica di “horibel” y a yama pa castiga e responsabelnan. Conseho di Siguridad di Nacionnan Uni a mantene un reunion di emergencia dialuna.
“Un biaha mas, e regimen di Siria lo nenga e evidencia di su responsabilidad den e masacre aki,” e presidente di Francia, Francois Hollande, a bisa.
E canciyer Britanico, Boris Johnson, a bisa cu Al Assad mester wordo considera culpabel di un crimen di guera y cu si e keda proba, su regimen ta e culpabel.
OPCW a expresa su “preocupacion profundo” y a agrega cu nan ta “reuniendo y analisando informacion di tur fuente disponibel.”
Otro uzo di agentenan kimico reporta na Siria:
Un investigacion unda cu Nacionnan Uni a participa, a registra cu e forsanan gubernamental a uza cloro por lo menos tres biaha entre 2014 y 2015.
Tambe a haya cu militantenan di Estado Islamico a uza mosterdgas.
E organisacion defensor di derechonan humano Human Rights Watch, a acusa recientemente helicopternan di Gobierno di manda bomnan cu cloro den areanan controla pa e rebeldenan na Alepo.
Fuente: BBC