Bawku ta un aldea pober cu ta keda den parti nort di Ghana na Africa, den un skina agricultor cu ta fronterisa cu Togo y Burkina-Faso. E poblacion di Bawku ta menos di 70 mil, pero e hospital Presbiteriano, traha na 1953/54 pa e colonialistanan Ingles, ta sirbi un region cu ta conta cu casi 350 mil persona kendenan no solamente ta di Ghana, pero tambe di e paisnan bisiña Togo y Burkina-Faso. E hospital ta conta cu 250 cama y un personal di 320 trahado.
Un dokter di wowo Hulandes Jan Oosterint kende a traha na Bawku di 1968 te 1976 a inspira su paisano cirugano Coen van Empel pa join e staff na 1975. A su bes Van Empel a logra trece varios diferente specialista medico pa temponan cortico tur aña y asina nan tabata yuda cubri e escases grandi di servicio medico den e region. Na September 2004 nan a crea e organizacion Vrienden van Bawku pa duna asistencia medico na e hendenan di e region y pa train e personal local.
Un di e prome obhetivonan tabata pa construi dos sala di operacion pa reemplasa e original cu tabata obsoleto hopi tempo caba. Vrienden van Bawku a logra recauda e fondonan necesario den tempo cortico na Hulanda, pero pa problemanan entre e diferente rasa y tribunan, e construccion no a keda cla te 2011. E siguiente aña ya mas di 1,100 patient a wordo opera den e dos salanan di operacion. E facilidad nobo tambe a mehora e moral di tur trahado na e hospital y a facilita haya mas dokter y otro personal local. Awor e director di e hospital ta un dokter Ghanes.
Tur aña Vrienden van Bawku ta organisa varios ekipo di dokter, tecnico y nurse cu ta biaha riba nan mes gasto pa dos siman pa haci operacion, consulta cu pashentnan y train e personal di hospital. Ademas di paga nan mes pasashi, nan ta traha e dos simannan pro deo. E hospital ta duna nan hospedahe den un cas caminda tin un señora ta cushina y un otro ta haci limpi.
Na October aña pasa a sali fo’i Hulanda pa dos siman na Bawku un ekipo di tres specialista: Dr. Dirk Jan Pot, pediatra y lider di e ekipo; Alex van der Horst, odontologo y Saskia van Bennekom, nutricionista. Hunto cu nan, como observador sin tarea specifico, a biaha tambe un miembro hopi conoci y aprecia di nos comunidad Arubiano y bon amiga di mi y mi señora, Sra. Lieneke Koopmans, actualmente tecnico na e Heart Clinic di Dr. Fingal y Dr. Cheng y algun aña pasa el a traha den e verloskamer di Horacio Oduber Hospitaal. Sra. Lieneke un nurse di profesion ta un persona amabel y servicial. Algun aña prome, el a contribui na construccion di un pos di awa na Bawku y e biaha aki e por a mira pa su mes con e pos ta yuda e comunidad.
Mi a combersa hopi largo cu Sra Koopmans tocante su experiencia na Bawku y mi tabatin e privilegio di lesa e raport cu Dr. Pot a skirbi tocante su experiencia. Como cu aki na Aruba tin biaha nos ta keha di e servicio medico cu ta disponibel, mi kier a comparti cu mi lesadonan un poco di loke mi a capta di e experiencia di e ekipo cu a bay Bawku.
E mediconan na Bawku mester traha den un ambiente deplorabel. Pobresa, sushedad, ignorancia, producto di falta di educacion adecuado, un cultura cu ta acepta desformalidad como norma, supersticion, tur ta factornan cu ta complica e trabao di e specialistanan.
Un di e problemanan mas grandi pa e specialistanan ta pa comunica cu e pashentnan. E hospital tin algun empleado ta sirbi como traductor, pero como tin tanto diferente tribu cu nan propio idioma, hopi biaha ta dos traductor mester wordo uza. Esaki ta trece cu ne cu tin bes algun informacion ta bay perdi durante e traduccionnan.
E ordonan cu e dokternan ta duna no ta wordo cumpli debidamente. Remedinan cu mester wordo duna cada 3 ora ta wordo duna cada 5 of 6 ora. Y e cantidad cu e pashent mester ricibi tambe ta wordo cambia. E excusa cu e nursenan ta duna ta cu nan tin mucho trabou. Esaki ta berdad. Den un sala di 47 pashent tabatin solamente 3 nurse pa atende nan, 24/7.
E factornan cu ta problematico pa e mediconan tambe ta causa hopi malesa, manera malaria y tuberculosis cu na nos parti di mundo practicamente a wordo eradica. Mal nutricion ta causa hopi baby ta nace prematuro, morto of cu deficiencia fisico y mental. Tin hopi baby cu ta nace cu Down Syndrome y Dr.Pot ta conta hasta di un mucha cu a nace cu Seckel syndrome y na edad di 4 aña apenas tabata pisa 3 kg!
Aunke nos ta un isla chikito den Caribe, nos por ta contento cu e servicio cu nos tin. Sin duda alguno, e por ta miho, y nos por mira cu constantemente e ta mehora. Cu apertura di nos hospital nobo, nos por ta contento y orguyoso. Ta bon pa esnan cu ta blo critica nos servicio medico di AZV compara nan situacion cu esun di e 350 mil hende cu ta depende riba e obra di caridad di e dokternan di Vrienden van Bawku.