Durante un entrevista cu director di AIB Bank, Sr. Frendsel Giel pa por splica nos kico pueblo lo bay cuminsa paga na aña 2018 pa loke ta e proyectonan di Public-Private Partnerships (PPP).
Sr. Giel a cuminsa splica cu PPP ta un termino basta amplio, y por papia di e PPP cu AIB a funda SOGA, cu ta cumpli 12 aña di existencia. Bou di SOGA a traha e edificio di DIMP, edifcio di Infra, udna DOW & Domeinbeheer ta ubica actualmente. Y tambe e edificio caminda ATA ta ubica actualmente. En total ta 16.500 m2, cu a cuminsa cun’e 12 aña pasa unda cu gobierno ta cumpliendo cabalmente cu e huur.
Recientemente a tuma over, pa haci hospital, door di cumpra e edificio y renoba esaki. Ademas tin e 5 MFAnan den bario. Pa loke ta trata e otro camindanan, cu ta Green Corridor y Watty Vos Boulevard, AIB ta sinta na e otro banda di e spectrum. Nan ta financista, nan ta agente pa e prestamonan, pero nan no ta lidera e proceso di PPP-nan.
EFECTONAN DI PAGO DI PPP
E risico di PPP ta wordo transferi pa e sector priva, totalmente. Dus e ta financia, construi y ta edifica y mantene a base di un programa di exigencia, cu e sector publico ta traha. Den e caso ey, mester entrega un producto final, segun acorda. Ora cu e producto ta cla, e ora ey ta cuminsa paga.
Por ehempel, pa e camindanan, lo mester cumpli cu cierto criterionan. Cada un di nan, tin un proceso di e camindanan, unda ta duna 2 aña pa construi y 18 aña pa paga, segun Sr. Giel, di AIB Bank.
Mas aleu Sr. Giel ta sigui bisa cu tur proyecto cu ta di e PPP a pasa via parlamento. Parlamento mester a haci un evaluacion, pa con e ta pisa den e proceso pa Aruba pag’e, dus den e presupuesto. E dos camindanan hunto ta 37 miyon florin pa aña, den 18 aña.
E suma di 37 miyon ta carga tur dos, caminda Watty Vos ta 19.7 miyon y e otro ta 18.1 miyon florin. Nan dos hunto ta 37.8 miyon pa aña. Momento cu nan ta cla, ya cu e afspraak ta cu ta cuminsa paga na momento cu e camindanan ta cla.
Gobierno ainda no a tuma e camindanan aki den uzo, nos ta coriendo riba nan. Segun e caminda ta disponibel, e obligacion di pago ta bay aden. Na momento cu awasero cay y laba e caminda, gobierno no ta obliga di paga, ya cu e caminda mester ta cla pa cumisna paga.
E compania di construccion tin cierto rekisitonan pa cumpli cun’e. Na e momentonan aki, gobierno no ta pagando niun cen, ya cu mester haci un audit. Tin tres control, e banconan ta pone un persona cu ta tene toezicht, gobierno tin un compania cu ta audit y e audit ey mester certifica cu ta cumpliendo cu tur e criterionan cu a pone den e programa di exigencia, si esey no tuma luga, no lo tin pago.
Na momento cu e audit ta cla, e ta wordo firma y certifica, e caminda ta disponibel pa autonan core ariba dje, y e ora tin pago, segun Sr. Fredsel Giel, director di AIB Bank.