Segun sra. Arends- Reyes den e ultimo temporada ki tin hopi discusion encuanto con pa hisa e nivel di educacion na Aruba. Tin varios skol secundario cu lo kier hisa e rendimento di su skol dor di hasi un selecion mas rigido posibel y consequentemente logra mihor resultadonan. Si analysa e meta aki di serca tin algun factor determinante pa yega na un mihor rendimento den Enseñansa cu no necesariamente tin e consecuencia di sera porta pa e studiantenan cu ta net no a make un selecion rigido asina. Selecion so no ta garantisa cu ora e alumno gradua e lo sigui un estudio avansa cu exito. Segun e cifranan di Central Bureau of Statistics di Aruba (CBS) un total di 35% di nos poblacion tin un nivel abou di educacion, esaki ta subraya e necesidad pa gobierno di Aruba y e poblacion en general pa sigui inverti den e sector di Enseñansa, Sra Jennifer Arends-Reyes ta remarca. Tin diferente factor cu ta contribui na un percentahe abou, por ehempel e factor cu 94% di nos poblacion no ta papia Hulandes na cas mientras cu e ta e idioma di instruccion na nos skolnan* (Fuente di informacion: CBS 2000). Un di e factornan cu lo mester pone hopi atencion ariba dje ta e maneho di idioma of “Taalbeleid”. Ora cu nos ta papia di un “Taalbeleid” na skol nos tin cu sa su metanan defini por ehempel; e mester por refleha e uso di idioma bou di e poblacion, e mester por amplia e oportunidadnan pa participa activamente como un ciudadano di Aruba, un ciudadano di region y un cuidadano di mundo. E mester por brinda oportunidadnan pa cada mucha por desaroya su capacidadnan optimalmente. Y finalmente e mester por contribui cualitativamente halto na un proceso di rendimento di Enseñansa. (Fuente di informacion: Habri porta pa nos drenta, 2002). Si nos cuminsa compara locual nos hermana isla di Curaçao ta hasiendo pa cu ‘Taalbeleid’ den nan skolnan, Aruba lo por siña hopi di nan resultadonan. Aruba a cuminsa implenta y traha ariba material y training pa nos maestronan pa por cuminsa brinda nos idioma Papiamento na nos skolnan na un manera structura y cu metanan fiho. E resultadonan te ainda ta mustra por ehempel resultadonan satisfactorio pa cu skolnan piloto Multilengual ariba nos isla. Nos lenga materno mester ta uno fuerte serca nos muchanan pa asina nan por siña un idioma mas. Si e base di Papiamento no ta bon, e alumno lo ta bai tin dificultad pa capta e otro idioma manera cu mester ta. Realidad awendia a base di investigacion ta indica cu tin demasiado alumno cu no ta papia Hulandes na cas ta perde aña escolar pa motibo cu nan tin dificultad cu e idioma Hulandes compara cu otro alumno cu si ta papia Hulandes na cas. Den e skolnan secundario tambe por wak un tendencia cu e nivelnan mas halto di Eseñansa tin un populacion mas halto di alumnonan cu ta papia Hulandes na cas compara cu otro nivel. Y e tendencia por sigui ariba nivel di HBO y WO dor cu hopi studiante no ta caba pa motibo di e barera di idioma aki siendo cu nan tin suficiente capacidad y talento. Esaki ta un informacion valioso cu no mester laga pasa sin mas, mester concientisa nos pueblo ariba e importancia di introduci Papiamento na nos skolnan. Ariba nivel international si nos wak por ehempel na Europa, tin e strategia di EU-2020 caminda cu nan meta ta pa e paisnan Europeo por desaroya nan economia pa un ta competitivo ariba e nivel social y “green”. Sin laga afor e meta pa eleva e nivel di Enseñansa caminda cu nan kier yega na un percentahe mas halto pa nan economia di conocimento y tambe caminda cu nan lo desea di wak menos hoben ta bandona nan estudio trempan. Na Hulanda y Curacao a introduci e cualificacion inicial y hisa edad di Enseñansa obligatorio na 18 aña. Nan meta ta pa e porcentahe yega bou di 10% y nan lo desea tambe pa 40% di e hobenan logra un diploma den Eseñansa avansa. Mirando cu nos pais Aruba ta forma parti di e reino Hulandes lo ta bon pa nos tambe pone nos metanan fiho encuanto maneho di idioma asina aki pa nos sector di Eseñansa por florece. Dunando oportunidadnan amplio pa grandi y chikito pa asina saca probecho di cada talento y capacidad na nan maximo. Na momento cu Aruba logra hisa su porcentahenan di profesionalnan ariba tur nivel y por logra mantene y trece bek nos hobenan cu a caba nan estudio den exterior lo por sigui mobilisa nos economia mas.