Delegacion di Aruba ta na Corsou pa reunionnan di IPKO y tambe di Tripartiet. Ayera dialuna tabata tin reunionnan di Tripartiet y diamars a sigui cu e temanan cu tin ariba agenda entre parlamentonan di Reino (Aruba, Corsou, St. Maarten y Hulanda). Parlamentario Marlon Sneek ta splica.
E tema di integridad sigur ta riba agenda, y cada pais a compromete su mes di cana un trayecto di pasa cierto leynan, pa por atende cu cierto preocupacionnan cu por tin nan momento di nombra un minister y sigur den e parti di trabaonan y derechonan cu e conciudadanonan mester tin.
Pa Aruba tin un lista cu mester atende cun’e, p.e. e ley di screening di Minister, cu ta den su fase final. Sr. Sneek su persona mes ta esun cu a tuma e iniciativa pa introduccion di e ley aki, y ta spera di cu e lo keda cla prome cu eleccion cu por introduci esaki pa ministernan nobo cu lo mester drenta e gabinete nobo cu lo mester sinta despues di eleccion. E ley di ombudsman tambe ta practicamente cla, pero Parlamento mester trata esaki ainda.
Pa loke ta trata e ley di screening di partidonan politico, mester bisa cu e ley aki ta un ley cu den e caso aki tin diferente concepto di con mester atende cun’e. Por ehempel, na Hulanda e forma con nan tin e financiamento di partido politico, cu ta estado ta paga pa cada partido, dependiendo di asiento cu bo tin y ta basa ariba esey ta dicidi cuanto placa e partido ta haya pa core campaña cun’e. Corsou y St. Maarten tin un otro forma di screening, caminda tin forma di registracion.
Pa cada un di e conceptonan aki, tin un concepto di ley riba mes y tin discusionnan andando den Parlamento. Sigur den seno di AVP pero pa e otro partidonan tambe, pa nan mes dicidi, cua di e dos modelonan aki nan kier. Mester kita e impresion cu na Aruba no tin un ley di financiamento di partidonan politico, esey kiermen cu ta free for all tin. Aruba ta un di e poco paisnan cu tin su leynan di FATF na ordo. Esey kiermen cu tur cen preto cu un politico ricibi of saca, tin hende cu tin bista ariba dje. Pa bo haya un fiansa como politico of bayendo tiki mas leu, yiu of casa di politico, tin asina tanto screening ta tuma luga prome cu e persona en cuestion por haya e fiansa aki. No mester kere cu un politico cu por haya placa for di unda cu ta.
Na Aruba tin leynan cu ta atende cu di financia di politiconan. Politiconan na Aruba ta conoci den e mundo financiero como PEPS (Politic Exposed Persons). Uzando su mes persona como ehempel, e ta splica cu su persona como politico lo mester pasa den un screening di algun luna, prome cu e bin na remarca pa haya e fiansa. Sneek ta enfatisa, pa no laga niun hende crea e impresion cu na Aruba ta free for all tin. Cada placa cu drenta riba cuenta di un politico mester wordo gemeld.
Ta lamenta cu cada biaha cu tin temanan asina cu mester wordo atendi, como parlamentonan di Reino, di diferente leynan cu mester wordo atende cun’e, contricantenan politico un biaha mas ta purba na saca probecho politico. Ta papia di diferente gate, pero segun Sneek e unico gate cu nan por papia di dje ta gate di ERIS CRIAS, caminda tur hende por a mira cuentanan di banco, caminda sumanan cuantioso tabata pasa di un cuenta pa otro y te dia awe, e persona en cuestion no por a bin duna cuenta di unda e placanan aki a bini. Esaki ta un caso cu mester wordo atendi cun’e. Esaki ta un prueba, cu den un lapso di tempo masha cortico, mas di 300 mil florin a pasa di un cuenta pa otro pa supuesto servicio cu a wordo duna pa un oficina cu nunca tabata operacional. E unico hende cu tin algo ta colga riba su cabez, tocante cuentanan dudoso, ta Sra. Evelyn Wever- Croes, pa loke ta e cuenta di ERES CRIAS.
Sr. Sneek a finalisa bisando cu e reunionnan na Corsou entre e parlamentonan di Reino, ta bayendo hopi bon. A yega na tres acuerdo riba temanan di autonomia di e tres islanan.