E cifranan di Banco Central ta indica cu na 2016 nos GDP a cera cu un cifra mas abao cu 2015. Esaki kiermen cu nos GDP cu esaki a bay atras. Sr. Ben Marapin ta splica.
E di dos ta cu tur e indicacionnan pa 2017, e sectornan crucual, e componentenan di nos GDP, cual ta construccion, exportacion, tur eseynan no ta bayendo den direccion cu ta spera pa asina hisa nos GDP. Pa loke ta 2017, Sr. Marapin no ta mustra mucho optimista.
Segun Sr. Marapin, no ta papia di un habrimento di refineria, e lo bira un “oil upgrader”, for di Maracaibo, pa asina upgrade esaki poco pa despues e bay na un refineria berdadero. E di dos ta e contribucion di e reapertura, pa e refineria por bira bon pa upgrade e crudo pisa, no por bisa cu e lo ta algo cu lo contribui hopi. Ta papia di un fase basta chikito.
E di tres punto ta, cu si acaso e refineria start up mes, e oil upgrading, no ta un contribucion loke nan ta yama asina grandi pa bo economia. E balor agrega cu lo tuma luga den e refineria si e cuminsa opera, como oil upgrader, den opinion di Sr. Marapin, e lo ta limita. Aruba no mester tin hopi speransa di e contribucion di e refineria pa loke ta nos economia.
E refineria lo no ta un boost pa nos economia y si e habri mes, segun indicacionnan, e lo bira un oil upgrader y esey ta un proceso mas simpel. E contribucion, den opinion di Sr. Marapin lo ta basta limita.
Un economia cu ta depende di exportacion, nos turismo, inversion y construccion, y mirando e tres factornan aki no ta move den bon direccion pa nos economia. Loke ta informacion, e cifranan ta indica bon cla, no tin inversion eigenlijk for di comercio cu bo ta bisa, cu esey por boost e economia di Aruba.
Esaki pa Sr. Marapin ta nifica dos cos: e impacto ariba e GDP di e pais lo ta nihil, si nan no sigui inverti, of expande nan inversion. E di dos ta, cu nan tin un bon bista kico ta come y bebe den nos economia. Si e comerciante no ta inverti adicional, e ta un indicacion bon cla cu nan no tin echt un bon speransa pa futuro.
Banco central a indica cu e luna di september di aña pasa, cu e debe di gobierno riba cifranan di GDP a yega casi 90%. Y si wak e trend cu ta sigui despues cu un deficit keto bay, cu loke ta finansas publico, esey ta nifica cu e debe cu pais Aruba tin, ta sigui crece. Y si bo economia no ta treciendo, ya cu na 2016 el a hasta baha. Esey kiemen cu e porcentahe di bo GDP como debe, ta sigui crece. Y esaki ta algo sumamente peligroso.
E interes ta abao aworaki, pero mester anticipa cu pronto e lo cuminsa crece tambe, subi tambe na Aruba. Y si bo tin un debe asina astronomico, cu eigenlijk e no mester ta mas cu 40% segun comision National Public Finance y IMF, esey ta pone cu bo gasto pa interes ta bay forma un problema hopi serio pa bo finansas publico, segun e economista, Sr. Ben Marapin.